การจัดหมวดหมู่หินทางวิศวกรรมสำหรับประเมินเสถียรภาพของลาดเอียงหิน บริเวณเขื่อนน้อย ศูนย์เครือข่ายการเรียนรู้เพื่อภูมิภาค จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จังหวัดสระบุรี

Abstract

เขื่อนส่วนใหญ่มักสร้างเชื่อมระหว่างช่องเขา แล้วใช้ลาดเอียงหินเป็นฐานยันเขื่อน ซึ่งต้องรองรับแรงดันมหาศาลจากน้ำหนักของตัวเขื่อนและแรงดันน้ำ ถ้าลาดเอียงหินไม่มีเสถียรภาพอาจทำให้เกิดการพังทลายจนสร้างความเสียหายต่อโครงสร้างของตัวเขื่อน จึงต้องมีการประเมินเสถียรภาพของลาดเอียงหิน เพื่อประเมินความมั่นคงและเสนอวิธีป้องกันการพังทลาย โดยทำการศึกษาที่เขื่อนน้อย ซึ่งตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของศูนย์เครือข่ายการเรียนรู้เพื่อภูมิภาค จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จังหวัดสระบุรี ทั้งหมด 2 จุดศึกษา ได้แก่ KN1 และ KN2 การประเมินครั้งนี้ใช้วิธี Slope Mass Rating (SMR) ซึ่งเป็นการให้ค่าคะแนนความมั่นคงของหน้าลาดเอียงหิน โดย SMR สามารถประเมินได้ด้วยการรวม Rock Mass Rating (RMR) และพารามิเตอร์เพื่อปรับค่าเพิ่มเติมอีก 4 พารามิเตอร์ ค่าของพารามิเตอร์ RMR ได้จากการสังเกตภาคสนามและการทดสอบทางห้องปฏิบัติการ ในการประเมินรูปแบบการพังทลายจะต้องดำเนินการด้วยวิธี kinematic analysis โดยรูปแบบการพังทลายที่ได้จากการวิเคราะห์ จะเป็นตัวกำหนดพารามิเตอร์ F1, F2 และ F3 ส่วนพารามิเตอร์ F4 ถูกกำหนดจากวิธีที่ทำให้เกิดหน้าลาดเอียงหิน สำหรับทั้ง 2 จุดศึกษาพบรูปแบบการพังทลายแบบลิ่มและลาดเอียงหินเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เมื่อได้ค่าพารามิเตอร์ทั้งหมดแล้ว จึงทำการเทียบให้คะแนนจากตารางการให้ค่าคะแนนของพารามิเตอร์แต่ละตัว จากนั้นทำการคำนวณค่าคะแนนความมั่นคงของหน้าลาดเอียงหินตามสมการ SMR จุดศึกษา KN1 ได้ 94.4 คะแนน ส่วนจุดศึกษา KN2 ได้ 94.65 คะแนน ซึ่งเป็นค่าคะแนนที่สูงมาก ทั้ง 2 จุดศึกษาจัดเป็นหน้าลาดเอียงหินที่อยู่ในอันดับ 1 (Class I) มีเสถียรภาพความมั่นคงสูง (Completely stable) และมีค่าโอกาสเกิดการพังทลาย (Probability of failure) เป็น 0 ไม่จำเป็นต้องมีการป้องกันการพังทลาย (Support) ตามตารางการอธิบายค่าคะแนนความมั่นคงของหน้าลาดเอียงหิน SMR ส่วนรูปแบบการพังทลายแบบลิ่มที่พบจริงในมวลหินของทั้ง 2 จุดศึกษา มีขนาด 30-40 เซนติเมตร ไม่จัดว่าเป็นอันตรายเนื่องจากมีขนาดเล็กและรอยแตกยังยึดแน่นกันอยู่ดี