การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ pericyte และ blood-nerve barrier ในระบบประสาทส่วนปลายของหนูที่เกิดภาวะ neuropathy จาก cisplatin

Abstract

Cisplatin เป็นยาที่นำมาใช้รักษาโรคมะเร็งหลายชนิดอย่างกว้างขวาง ผลข้างเคียงที่สำคัญของการใช้ยานี้คือ การเกิดความผิดปกติ ของการรับความรู้สึกของเส้นประสาท (sensory neuropathy) และยังพบว่า cisplatin ส่งผลเสียต่อ endothelial cell ทำให้การไหลเวียนเลือดที่เส้นประสาทลดลง และเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ผู้ป่วยไม่สามารถทนต่อขนาดยาตามมาตรฐานได้ ซึ่งส่งผลให้ประสิทธิภาพในการรักษาโรคมะเร็งลดลง และเกิดผลข้างเคียงที่รบกวนการดำรงชีวิตประจำวันของผู้ป่วย ดังนั้นจึงมีการพยายามหา กลไกระดับโมเลกุล (molecular mechanisms) ของการเกิดความผิดปกติต่อระบบประสาทส่วนปลาย แต่อย่างไรก็ตามยังไม่มีการศึกษาถึงผลของ cisplatin ต่อ pericyte และ blood-nerve barrier (BNB) โดยตรง การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของ pericyte และ BNB ในระบบประสาทส่วนปลายของหนูที่ได้รับ cisplatin ขนาดสะสม 20 mg/kg ในระยะเวลา 5 สัปดาห์ ผลการศึกษาพบว่า cisplatin มีผลทำให้น้ำหนักตัวหนู การรับรู้ต่อการรับความรู้สึกร้อน และความเร็วในการนำกระแสประสาท motor ที่เส้นประสาท sciatic ลดลงเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม และการศึกษาด้วย immunohistochemistry ของเส้นประสาท sciatic พบว่าความหนาแน่นของ pericyte ในกลุ่ม cisplatin ลดลงเมื่อเทียบกับกลุ่ม control และการศึกษาโครงสร้างของ pericyte ที่เส้นประสาท sciatic ด้วย TEM พบว่า cytoplasmic process ของ pericyte ในกลุ่ม cisplatin แยกออกมาจาก endothelial cell ร่วมกับ basement membrane หายไปในบางส่วน แต่ใน DRG ทั้งสองกลุ่ม pericyte ไม่มีความแตกต่างกัน การศึกษาระดับโปรตีนของ BNB ด้วยวิธี Western blot พบว่าการแสดงออกของโปรตีน ZO-2 ที่เส้นประสาท sciatic ในกลุ่มที่ได้รับ cisplatin แนวโน้มที่ลดลงเมื่อเทียบกับกลุ่ม control ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่า cisplatin ส่งผลเสียต่อ pericyte และอาจทำให้ BNB อ่อนแอลงเห็นได้จากระดับโปรตีนที่มีแนวโน้มลดลง ข้อมูลนี้มีความสำคัญต่อการศึกษาต่อไปถึงบทบาทของ pericyte และ BNB ในภาวะ neuropathy จาก cisplatin