ปรากฏการณ์ไม่มีเลือดไหลกลับในหลอดเลือดหัวใจ: อุบัติการณ์และภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจที่เกิดขึ้นในโรงพยาบาลในผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันซึ่งได้รับการรักษาด้วยการสวนหัวใจเพื่อขยายหลอดเลือด

Abstract

ภูมิหลัง: เพื่อหาอุบัติการณ์, ตัวทำนาย และภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจที่สำคัญซึ่งเกิดในโรงพยาบาลของภาวะ no-reflow ในผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิด STEMI ที่ได้ทำการขยายหลอดเลือดหัวใจ

วัสดุและวิธีการ: เก็บข้อมูลของผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิด STEMI ทุกคนที่มาทำการขยายหลอดหลอดเลือดหัวใจในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ด้วยวิธีไปข้างหน้าระหว่างวันที่ 1 มกราคมถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2559 วิเคราะห์ภาวะ no-reflow จากภาพฉีดสารทึบรังสีหลอดเลือดหัวใจ และเก็บข้อมูลภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจที่สำคัญซึ่งเกิดในโรงพยาบาล ประกอบด้วย ภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะอย่างรุนแรงเป็นเหตุให้เสียชีวิต, ภาวะความดันโลหิตต่ำซึ่งมีสาเหตุจากหัวใจ, ภาวะหัวใจล้มเหลวเฉียบพลัน, ภาวะกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดซ้ำ และการเสียชีวิตซึ่งเกิดขึ้นในโรงพยาบาล จากนั้นวิเคราะห์ตัวทำนายการเกิดภาวะ no-reflow ด้วย multivariable model

ผลการศึกษา: จากการศึกษาพบว่าผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิด STEMI ซึ่งมาทำการขยายหลอดหลอดเลือดหัวใจในโรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์มีทั้งหมด 180 คน และเกิดภาวะ no-reflow จำนวน 18 คน (10%) โดยพบว่าผู้ป่วยที่เกิดภาวะ no-reflow มีอัตราการเกิดภาวะแทรกซ้อนทางหัวใจที่สำคัญซึ่งเกิดในโรงพยาบาลสูงอย่างมีนัยสำคัญเมื่อเทียบกับผู้ป่วยซึ่งไม่ได้เกิดภาวะ no-reflow (55.6% เทียบกับ 32.1%, p = 0.047) จากการวิเคราะห์ด้วยวิธี multivariable model พบว่าระยะเวลาตั้งแต่มีอาการเจ็บหน้าอกจนถึงขยายหลอดเลือดหัวใจมากกว่า 12 ชั่วโมง (OR: 8.33, 95% CI: 1.38 - 50.53; p = 0.021), ระดับน้ำตาลในเลือดมากกว่า 200 mg/dl (OR: 5.10, 95% CI: 1.09 - 23.79; p = 0.038) และ Killip class IV (OR: 4.41, 95% CI: 1.15 - 16.87; p = 0.030) เป็นตัวทำนายการเกิดภาวะ no-reflow และพบว่าระยะเวลาตั้งแต่มีอาการเจ็บหน้าอกจนถึงขยายหลอดเลือดหัวใจมากกว่า 12 ชั่วโมง เป็นตัวทำนายในการเกิดภาวะ no-reflow ที่สำคัญที่สุด

สรุป: ภาวะ no-reflow เป็นภาวะที่เกิดได้บ่อยพอสมควรในผู้ป่วยกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันชนิด STEMI ซึ่งได้รับการขยายหลอดเลือดหัวใจ พบว่าอุบัติการณ์การเกิดภาวะ no-reflow นั้นใกล้เคียงกับการศึกษาก่อนหน้านี้ในประเทศตะวันตก โดยภาวะดังกล่าวมีความสัมพันธ์กับการเกิดภาวะแทรกซ้อนในโรงพยาบาลอย่างมีนัยสำคัญ ระยะเวลาตั้งแต่มีอาการเจ็บหน้าอกจนถึงขยายหลอดเลือดหัวใจนานเป็นตัวทำนายในการเกิดภาวะ no-reflow ที่สำคัญที่สุด