ผลของขอบและขนาดพื้นที่ของหญ้าคาทะเลต่อชุมชนปลาที่เกาะลิบง จังหวัดตรัง

Abstract

ขอบเป็นบริเวณที่ได้รับอิทธิพลจากปัจจัยทางกายภาพและชีวภาพ ซึ่งมีผลต่อความหนาแน่นของปลา ขนาดพื้นที่ที่ต่างกันส่งผลต่อความหลากหลายและความชุกชุมของสิ่งมีชีวิต ขนาดพื้นที่หญ้าทะเลที่ต่างกัน ส่งผลให้สัดส่วนของขอบต่อพื้นที่ทั้งหมดต่างกัน ในพื้นที่ขนาดเล็กจะมีสัดส่วนของพื้นที่ขอบมากกว่าพื้นที่หญ้าทะเลขนาดใหญ่ ซึ่งมีผลต่อสิ่งมีชีวิตที่เข้ามาใช้ประโยชน์ การศึกษานี้สนใจผลของขอบเมื่อขนาดพื้นที่ต่างกัน โดยทำการเก็บตัวอย่างปลาในพื้นที่หญ้าทะเล 6 สถานี แบ่งเป็นพื้นที่ขนาดเล็ก 3 สถานี (240-297 ตารางเมตร) และพื้นที่ขนาดใหญ่ 3 สถานี (2,840-5,152 ตารางเมตร) ที่หมู่เกาะลิบง จังหวัดตรัง เก็บตัวอย่างปลาโดยใช้อวนทับตลิ่งขนาดเล็กเก็บตัวอย่าง 2 ตำแหน่งในแต่ละสถานี ตำแหน่งแรกคือขอบ และอีกตำแหน่งคือบริเวณภายในผืนหญ้าทะเล พบว่าความมากชนิดและความหนาแน่นของปลาที่บริเวณขอบสูงกว่าบริเวณภายในของพื้นที่หญ้าทะเลขนาดใหญ่ เนื่องจากพื้นที่หญ้าทะเลขนาดใหญ่เป็นที่หลบภัยที่ดีจากผู้ล่าและสภาวะแวดล้อมมีความเสถียร เมื่อพิจารณาความหนาแน่นของปลาในพื้นที่หญ้าทะเลขนาดใหญ่พบปลา 5 ชนิด ประกอบด้วย ปลาจิ้มฟันจระเข้เขียว (Syngnathoides biaculeatus) ปลาหมูสี (Lethrinus lentjan) ปลาข้างตะเภาลายโค้ง (Terapon jarbua) ปลาสลิดทะเลจุดขาว (Siganus fuscescens) และปลาสลิดทะเลแขก (Siganus javus) มีความหนาแน่นบริเวณขอบสูงกว่าภายใน และพบปลา 3 ชนิด ประกอบด้วย ปลาแป้นกระโดงจุด (Eubleekeria jonesi) ปลาผีเสื้อ (Parachaetodon ocellatus) และ ปลาบู่ (Acentrogobius caninus) ให้ผลในทางตรงข้าม คือมีความหนาแน่นบริเวณภายในสูงกว่าบริเวณขอบ ส่วนในพื้นที่หญ้าทะเลขนาดเล็กนั้นไม่พบความแตกต่างที่ชัดเจน ในพื้นที่หญ้าทะเลขนาดใหญ่บริเวณขอบอาจมีการกระจายของอาหารมากกว่าภายในของแหล่งหญ้าทะเล อีกทั้งยังง่ายต่อการเข้ามาของผู้ล่าซึ่งเป็นการเพิ่มความมากชนิดบริเวณขอบ