การศึกษาบทบาทของปริบทในการตีความเจตนาของรูปประโยคคำถามภาษาไทย

Abstract

งานวิจัยชิ้นนี้มีจุดประสงค์เพื่อศึกษาเจตนาการสื่อสารของรูปประโยคคำถามในภาษาไทย และความสัมพันธ์ระหว่างปริบทสถานการณ์และปริบทเนื้อความกับเจตนาการสื่อสารที่แฝงอยู่ในรูปประโยคคำถามภาษาไทย ผลการวิเคราะห์พบว่า รูปประโยคคำถามในภาษาไทยสามารถแสดงเจตนาการสื่อสารอื่นที่นอกเหนือไปจากการถาม 13 เจตนา ได้แก่ เจตนาปฏิเสธ เจตนาขอร้อง เจตนาเสนอแนะ เจตนาห้ามการกระทำ เจตนาขู่ เจตนาประชดประชัน เจตนาเสียดสี เจตนาแสดงความรู้สึกไม่เชื่อ เจตนาแสดงความรู้สึกประหลาดใจ เจตนาแสดงความรู้สึกไม่พอใจ เจตนาหยอกล้อ เจตนาทักทาย และเจตนารำพึงรำพัน ทั้งนี้ยังพบว่ารูปประโยคคำถามสามารถใช้เพื่อแสดงหน้าที่ในปริจเฉทได้อีก 4 หน้าที่ ซึ่งได้แก่ หน้าที่การนำเข้าสู่ประเด็นใหม่ในการเล่าเรื่อง หน้าที่ในการดึงความสนใจของผู้ฟังในการเล่าเรื่อง หน้าที่สร้างจุดสนใจให้ผู้ฟังมีความเห็นคล้อยตาม และหน้าที่ตรวจสอบความเข้าใจร่วมกันของผู้พูดกับผู้ฟัง การตีความเจตนาการสื่อสารอื่นๆ ของรูปประโยคคำถาม ผู้ฟังจะสามารถตีความเจตนาได้จากปริบทที่แวดล้อมประโยคคำถามนั้นอยู่ ซึ่งได้แก่ ปริบทสถานการณ์ และปริบทเนื้อความ โดยปริบทสถานการณ์ประกอบไปด้วย ผู้พูด ผู้ฟัง เวลา และสถานที่ ส่วนปริบทเนื้อความนั้นมี 2 ประเภท ได้แก่ ปริบทก่อนหน้า และปริบทตามหลัง จากข้อมูลพบว่า เวลาและสถานที่เป็นปริบทสถานการณ์ที่มีบทบาทในการตีความเจตนาทักทาย และเจตนารำพึงรำพัน ผู้พูดและผู้ฟังกับเวลาและสถานที่มีบทบาทในการตีความเจตนาหยอกล้อ ส่วนในปริบทเนื้อความประเภทปริบทก่อนหน้ามีบทบาทในการตีความเจตนาปฏิเสธ เจตนาขอร้อง และเจตนาแสดงความรู้สึกไม่เชื่อ ปริบทตามหลังมีบทบาทในการตีความเจตนาเสนอแนะ และเจตนาประชดประชัน ปริบทก่อนหน้าและปริบทตามหลังมีบทบาทในการตีความเจตนาปฏิเสธ และเจตนาขู่ และทั้งปริบทสถานการณ์และปริบทเนื้อความพบว่ามีบทบาทในการตีความเจตนาเสียดสี เจตนาห้ามการกระทำ เจตนาแสดงความรู้สึกไม่พอใจ และเจตนาแสดงความรู้สึกประหลาดใจ จากผลการวิจัยสรุปได้ว่าในการตีความเจตนาการสื่อสารต่างๆ ของรูปประโยคคำถามจำเป็นต้องใช้ทั้งปริบทสถานการณ์ และปริบทเนื้อความในการตีความ เพราะปริบททั้งสองประเภทต่างมีส่วนช่วยในการตีความเจตนาทั้งสิ้น