แนวทางการคุ้มครองสิทธิในสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสาตร์ของประเทศไทยตามข้อตกลง TRIPs

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อหาแนวทางในการคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทย ที่สอดคล้องกับข้อตกลง TRIPs และที่เหมาะสมต่อสภาพเศรษฐกิจและระบบกฎหมาย โดยศึกษากฎเกณฑ์ระหว่างประเทศและกฎหมายของต่างประเทศ ที่ให้การคุ้มครองสิทธิในลักษณะนี้ ตลอดจนระดับของพันธกรณีของประเทศไทยตามข้อตกลง TRIPs ผลการศึกษาพบว่า กฎเกณฑ์ระหว่างประเทศและกฎหมายต่างประเทศ ตามที่ได้ศึกษามานี้ไม่เหมาะสมที่จะใช้เป็นแนวทางในการคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทยเท่าใดนัก อีกทั้งประเทศไทยมิได้มีกฎหมายที่ให้การคุ้มครองสิทธิลักษณะนี้โดยตรง ตลอดจนกฎหมายทรัพย์สินทางปัญญา และกฎหมายไทยที่มีความเกี่ยวข้องกับสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในปัจจุบัน ก็ไม่สอดคล้องกับบทบัญญัติของข้อตกลง TRIPs ที่กำหนดพันธกรณีได้ การศึกษานี้มีข้อเสนอแนะว่า ประเทศไทยควรมีการคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ภายใต้กฎหมายรูปแบบพิเศษ (Sui Generis) ที่สอดคล้องกับพันธกรณีของข้อตกลง TRIPs ซึ่งกำหนดให้ประเทศสมาชิกให้การคุ้มครองสิทธิลักษณะนี้ โดยเน้นที่การคุ้มครองผู้บริโภคมิให้สับสนหลงผิดในแหล่งกำเนิดของสินค้า คุ้มครองผู้ผลิตจากการแข่งขันที่ไม่เป็นธรรมในทางการค้า และมีบทบัญญัติที่ให้การคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในไวน์และสุรา เป็นต้น โดยที่นโยบายและบทบัญญัติของกฎหมายไทยในการคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ยังไม่ชัดเจนเท่าใดนัก จึงควรให้การคุ้มครองเพียงมาตรฐานขั้นต่ำเท่าที่ข้อตกลง TRIPs กำหนดไว้เท่านั้น ซึ่งประการแรก ไทยควรมีบทบัญญัติในคำนิยามที่ควรกำหนดไว้อย่างกว้าง ๆ โดยไม่จำเป็นต้องระบุเงื่อนไขของการคุ้มครองที่มีการเชื่อมโยงของสินค้าและพื้นที่ทางภูมิศาสตร์โดยละเอียด ประการที่สองมีเงื่อนไขว่าจะต้องจดทะเบียน เพื่อรับรองสิทธิของเจ้าของในการป้องกันการละเมิดสิทธิในการใช้สิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนเป็นการคุ้มครองผู้บริโภคที่จะไม่สับสนในแหล่งกำเนิดของสินค้า ประการที่สามไม่มีกำหนดระยะเวลาการคุ้มครอง และประการที่สี่ มีบทบัญญัติในการคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในไวน์และสุราเพิ่มเติมเป็นพิเศษ จากการคุ้มครองสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ในสินค้าทั่วไปอีกด้วย