ความร่วมมือทางการเมืองของอาเซียนในยุคหลังสงครามเย็น

Abstract

จุดประสงค์ของวิทยานิพนธ์ฉบับนี้เพื่อ (1) เปรียบเทียบลักษณะ และขอบเขตความร่วมมือทางการเมืองของอาเซียนในยุคสงครามเย็น (ระหว่าง ปี ศ.ศ.1967 ถึง ค.ศ. 1989) และหลังสงครามเย็น (ระหว่าง ปี ค.ศ. 1989 ถึง ค.ศ. 1997) (2) ศึกษาปัจจัยที่กำหนดลักษณะ และขอบเขตความร่วมมือทางการเมืองของอาเซียนในยุคหลังสงครามเย็น วิทยานิพนธ์เชิงวิเคราะห์เรื่องนี้ ตั้งอยู่บนพื้นฐานของเอกสารขั้นต้น ซึ่งได้แก่ เอกสารที่เป็นทางการของอาเซียนทั้งที่เป็นรายงานการประชุม คำปราศรัย แถลงการณ์ร่วมของผู้นำประเทศสมาชิก และข่าวสารที่เผยแพร่สู่สื่อมวลชน ทั้งในระดับที่เป็นทางการ และไม่เป็นทางการ รวมถึงเอกสารชั้นรอง เช่น บทความและหนังสือวิชาการ ตลอดจนงานวิจัยต่างๆ ที่มีเนื้อหาเกี่ยวข้องกับการดำเนินงาน และความร่วมมือของอาเซียน จากการศึกษาพบว่า ความร่วมมือทางการเมืองของอาเซียนในยุคสงครามเย็นมีลักษณะ และขอบเขตที่ครอบคลุมประเด็นปัญหาในวงแคบๆ อันได้แก่ กิจกรรมที่เกี่ยวกับการจัดระเบียบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งระดับทวีภาคีระหว่างประเทศสมาชิก หรือมิฉะนั้นก็เป็นการดำเนินความพยามยามแก้ไขปัญหาที่เป็นภัยคุกคามเฉพาะหน้าของประเทศสมาชิกในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งได้แก่ ปัญหากัมพูชา ในขณะที่ต้นทศวรรษที่ 1990 ซึ่งเป็นระยะหลังสงครามเย็น กลับพบว่าอาเซียนมีพฤติกรรมทางการเมืองที่แตกต่างออกไปจากเดิมโดยอาเซียนได้ให้ความสำคัญกับกิจกรรมทางการเมืองในลักษณะ และขอบเขตที่ครอบคลุมประเด็นปัญหารทางการเมืองรวมถึงความมั่นคงมากขึ้น เช่น ความพยายามจัดระเบียบความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การป้องกันความขัดแย้งในภูมิภาคเอเซียตะวันออกเฉียงใต้และเอเซียแปซิฟิก ผ่านทางเวทีเจรจาพหุภาคีด้วยเรื่องความมั่งคงในระดับภูมิภาคเอเซียแปซิฟิกรวมทั้งการสร้างมาตรการสร้างความมั่นใจ นอกจากนี้องค์การยังได้รับเวียดนามเข้าเป็นสมาชิกอันดับที่เจ็ด และยังเปิดทางที่จะรับลาว กัมพูชา และเมียนมาร์เข้าเป็นสมาชิกรวมทั้งสิ้น 10 ประเทศ ปรากฎการณ์เหล่านี้แสดงให้เห็นว่า อาเซียนได้ยกบทบาททางการเมืองขึ้นในฐานะที่เป็นตัวแสดงตัวใหม่ที่เป็นปึกแผ่นในภูมิภาคนี้ และในโลก