การเปลี่ยนแปลงทางการเมือง กับความจำเป็นในการปรับปรุงองค์กรฝ่ายนิติบัญญัติ

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองกับความจำเป็นในการปรับปรุงระบบงานของฝ่ายนิติบัญญัติ และเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงโครงสร้างการบริหารงานองค์กรฝ่ายนิติบัญญัติ กระบวนการของงาน และการพัฒนาระบบงานของฝ่ายนิติบัญญัติ ผลการวิจัยพบว่า นับตั้งแต่ปี พ.ศ. 2475 จนถึงปัจจุบัน ซึ่งประเทศไทยมีการเปลี่ยนปลงทางการเมือง เศรษฐกิจ และสังคม อย่างมากนั้น สำนักงานเลขาธิการรัฐสภาอันเป็นหน่วยปฏิบัติงานหลักของฝ่ายนิติบัญญัตินั้นมีการปรับตัวและเปลี่ยนแปลงเพื่อรองรับกับสภาพแวดล้อมการทำงาน และปัญหาที่เปลี่ยนแปลงไปน้อยมาก ความไม่ยืดหยุ่นปรับตัวของสำนักงานเลขาธิการรัฐสภานี้เป็นอุปสรรคสำคัญที่ทำให้ฝ่ายนิติบัญญัติซึ่งมีบทบาทสูงขึ้นในปัจจุบันขาดความพร้อมและประสิทธิภาพในการทำงาน โยเฉพาอย่างยิ่งเมื่อเปรียบเทียบกับฝ่ายบริหารซึ่งมีระบบราชการเป็นหน่วยปฏิบัติงานสนับสนุน ปัญหาระบบงาน ความเป็นอิสระด้านงบประมาณ ความไม่ชัดเจนของโครงสร้าง อำนาจหน้าที่ของสำนักงานเลขาธิการรัฐสภาเป็นอุปสรรคสำคัญในการพัฒนาประสิทธิภาพของหน่วยงานนี้ แม้ว่าจะได้มีการปรับการบริหารองค์กร โดยแยกเป็นสำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา และสำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎรก็เป็นเพียงการแก้ไขปัญหาด้านบุคลากรเท่านั้น มิใช่เป็นการแก้ไขที่โครงสร้างระบบงานในการรองรับการดำเนินงานของสมาชิกวุฒิสภาอย่างแท้จริง ผลการวิจัยนี้ชี้ให้เห็นว่า การปรับโครงสร้างและระบบงานการเน้นการจัดตั้งหน่วยงานสนับสนุนการทำงานของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเพิ่มขึ้น เช่น การจัดตั้งสำนักข้อมูลกฎหมาย ศูนย์คอมพิวเตอร์ ระบบคณะผู้ช่วยทำงานสำหรับคณะกรรมาธิการต่าง ๆ