อิทธิพลของซากพืชที่ร่วงหล่นต่ออินทรียวัตถุในดินและสภาพดินในระบบนิเวศที่มนุษย์สร้างขึ้น

Abstract

ระบบนิเวศที่มนุษย์สร้างขึ้น (man-made ecosystem) เกิดจากแนวคิดในการสร้างพื้นที่สีเขียวทดแทนพื้นที่ธรรมชาติที่ลดลง การหมุนเวียนคาร์บอนและธาตุอาหารมีส่วนสำคัญทำให้ระบบนิเวศสามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืนโดยไม่ต้องพึ่งพาการจัดการของมนุษย์มากนัก การศึกษานี้จึงต้องการศึกษาอิทธิพลของซากพืชที่ร่วงหล่นต่ออินทรียวัตถุในดินและสภาพดินในระบบนิเวศที่มนุษย์สร้างขึ้น 2 รูปแบบ คือ ไบโอโทป (Biotope) และป่านิเวศ (Ecoforest) ณ จังหวัดฉะเชิงเทรา ผลการศึกษาพบว่าปริมาณน้ำฝนเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลสำคัญต่อปริมาณซากพืชที่ร่วงหล่นของทั้งสองระบบนิเวศ โดยในไบโอโทปมีปริมาณซากพืชที่ร่วงหล่นและซากพืชที่สะสมบนพื้นป่ารายเดือนมากกว่าในป่านิเวศ เนื่องจากมีองค์ประกอบด้านชนิดของพันธุ์ไม้ที่แตกต่างกัน ขณะที่อัตราการย่อยสลายของซากพืชไม่แตกต่างกัน (0.007 กรัม/วัน) ในไบโอโทปพบว่าความสูงของชั้นซากพืชมีความสัมพันธ์เชิงลบกับปริมาณอินทรียวัตถุในดิน และพบความสัมพันธ์ระหว่างความสูงของชั้นซากพืชกับปริมาณอินทรียวัตถุในดินในเชิงบวก แต่ไม่พบความสัมพันธ์เหล่านี้ในป่านิเวศ นอกจากนี้เมื่อสิ้นสุดการศึกษาค่าความหนาแน่นเฉลี่ยของดินลดลงจาก 1.56 เป็น 1.10 กรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตรและไม้ต้นในระบบนิเวศทั้งสองมีพื้นที่หน้าตัดลำต้นรวมเพิ่มขึ้นเฉลี่ย 0.013 ตารางเมตร สรุปได้ว่าปริมาณซากพืชที่ร่วงหล่นมีอิทธิพลต่อปริมาณอินทรียวัตถุในดินที่ช่วยปรับให้สภาพดินเหมาะสมในการเจริญเติบโตของพืช แต่ระบบนิเวศทั้งสองมีกลไกทางนิเวศวิทยาที่แตกต่างกันขึ้นกับชนิดพันธุ์ไม้และวิธีการปลูก ดังนั้นเพื่อสร้างระบบนิเวศทดแทนที่สามารถดำรงอยู่ได้อย่างยั่งยืนจึงต้องคำนึงถึงวิธีการปลูก และการจัดการที่เหมาะสมที่อาศัยหลักการทางนิเวศวิทยา