การวิเคราะห์ลักษณะภูมิประเทศในลุ่มน้ำน่าน : การประยุกต์ใช้สำหรับภัยพิบัติดินถล่ม

Abstract

บริเวณลุ่มน้ำน่านเป็นบริเวณที่มีลักษณะภูมิประเทศแบบเทือกเขา และมีที่ราบระหว่างหุบเขา ทำให้บริเวณนี้มีโอกาสเกิดดินถล่มได้บ่อยครั้ง ซึ่งการเกิดดินถล่มแต่ละครั้งได้สร้างความเสียหายให้แก่ชีวิตและทรัพย์สิน ดังนั้นงานศึกษานี้ จึงมีจุดมุ่งหมายในการจัดทำแผนที่แสดงความอ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่มบริเวณลุ่มน้ำน่าน โดยใช้วิธีการทางสถิติ 2 ตัวแปร ซึ่งเป็นการหาความสัมพันธ์ระหว่างร่องรอยดินถล่มที่เคยเกิดในอดีตกับช่วงของปัจจัย ที่มีผลต่อการเกิดดินถล่ม โดยปัจจัยที่ได้เลือกน้ำมาวิเคราะห์มีทั้งหมด 6 ปัจจัย ได้แก่ ความลาดชัน ด้านรับน้ำฝน ความโค้งตามความลาด ความโค้งของลาดเขาตามแนวขวาง ดัชนีความชุ่มชื้นภูมิประเทศ ดัชนีพลังงงานการไหล โดยจากการศึกษาพบว่าบริเวณที่มีความอ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่มสูงจะเป็นบริเวณที่มีค่าความลาดชันสูง (40-90 องศา) มีด้านรับน้ำฝนทิศตะวันออกเฉียงเหนือ มีลักษณะการโค้งแบบโค้งเว้า มีค่าดัชนีความชื้นของภูมิ ประเทศต่ำ และมีค่าดัชนีพลังงานการไหลที่สูง ซึ่งเมื่อน้ำค่าความอ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่มของทุกปัจจัยมารวมกันพบว่า ค่าความอ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่มมีค่า -4.39 – 4.42 ซึ่งหลังจากทำการแบ่งระดับความอ่อนไหว ต่อการเกิดดินถล่มออกเป็น 5 ช่วงแล้ว พบว่าบริเวณที่มีความอ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่มสูงอยู่ทางตอนเหนือของลุ่มน้ำ ซึ่งครอบคลุมบริเวณ อำเภอเฉลิมพระเกียรติ อำเภอบ่อเกลือ และอำเภอแม่จริม จังหวัดน่าน ส่วนบริเวณทางตอนใต้ของลุ่มน้ำน่าน ซึ่งครอบคลุมพื้นที่ จังหวัดพิจิตร กำแพงเพชร นครสวรรค์ และพิษณุโลก มี่ค่าความอ่อนไหวต่อการเกิดดินถล่มที่ต่ำกว่ามาก