การสะสมของโลหะหนักในดินตะกอนและต้นแสมขาว (Avicennia alba Bl.) บริเวณแม่น้ำท่าจีนตอนล่าง

Abstract

ศึกษาปริมาณของโลหะแคดเมียม ทองแดง ตะกั่วและสังกะสี ในดินตะกอนบริเวณแม่นํ้าท่าจีนตอนล่าง โดยวิเคราะห์ปริมาณโลหะหนักที่อยู่ในรูปแบบที่สามารถแลกเปลี่ยนได้ (exchangeable) รูปแบบที่จับอยู่กับคาร์บอเนต (bound to carbonate) รูปแบบที่จับกับแมงกานีสออกไซด์ (bound to Mn oxide) รูปแบบที่จับกับเหล็กออกไซด์ (bound to Fe oxide) และรูปแบบที่จับอยู่กับสารอินทรีย์ (bound to organic matter) ด้วยวิธีสกัดตามลำดับขั้น และศึกษาการสะสมของโลหะหนักในส่วนต่างๆ ของต้นแสมขาว (Avicennia alba BI.) ที่ขึ้นอยู่ในสถานีเก็บตัวอย่างเดียวกัน ผลการศึกษาพบว่าในดินตะกอนผิวหน้าแคดเมียมส่วนใหญ่อยู่ในรูปแบบที่สามารถแลกเปลี่ยนได้ ทองแดงและตะกั่วอยู่ในรูปแบบที่จับกับสารอินทรีย์มากที่สุด ส่วนสังกะสีจะอยู่ในรูปที่ จับกับคาร์บอเนตใกล้เคียงกับรูปที่จับอยู่กับแมงกานีสออกไซด์และเหล็กออกไซด์ และพบว่าดินตะกอนจากบริเวณคลองมหาชัยมีปริมาณตะกั่ว สังกะสี และทองแดงสูงกว่าบริเวณอื่นๆ ในดินตะกอนตามความลึก พบว่า รูปแบบของโลหะหนักในดินตะกอนบริเวณคลองสุนัขหอนมีแนวโน้มที่ชัดเจนกว่าบริเวณสองฝั่งของปากแม่นํ้า กล่าวคือ พบแคดเมียม ตะกั่ว และสังกะสี อยู่ในรูปที่จับกับเหล็กออกไซด์สูงที่สุด และพบทองแดงในรูปที่จับกับสารอินทรีย์สูงที่สุด จากการศึกษาการสะสมของโลหะหนักในใบอ่อน ใบแก่ ลำต้น และรากของต้นแสมขาว พบว่าในส่วนใบแก่มีการสะสมของโลหะหนักสูงที่สุด รองลงมาคือ ใบอ่อน ราก และลำต้น ตามลำดับ ผลรวมปริมาณทองแดงทั้ง 5 รูปแบบ ในดินตะกอนจากสถานี T1, D1 และM1 มีความสัมพันธ์ในเชิงเส้นกับปริมาณทองแดงในส่วนใบแก่และรากของต้นแสมขาว และผลรวมปริมาณสังกะสีทั้ง 5 รูปแบบ ในดินตะกอนจากสถานี T1, M1 และM3 มีความสัมพันธ์กับปริมาณสังกะสีในส่วนใบอ่อนของต้นแสมขาว