รูปแบบสำหรับองค์กรที่จัดทำบริการสาธารณะ ประเภทภารกิจพื้นฐานของประเทศไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาทบทวน และกำหนดเกณฑ์สำหรับใช้ในระบุขอบเขตภารกิจพื้นฐานของรัฐที่มีความชัดเจน พร้อมทั้งทำนายและสร้างรูปแบบภารกิจและรูปแบบองค์กรที่จัดทำบริการสาธารณะประเภทภารกิจพื้นฐานของประเทศไทยที่น่าจะเป็นจริง โดยอาศัยสภาพการณ์ซึ่งประกอบด้วยสภาพสังคมในด้านที่เกี่ยวข้องและปัจจัยสำคัญอีก 5 ปัจจัย คือ ความต้องการของสังคม ประสิทธิภาพ การกระจายอำนาจ ประชาสังคม และกฎหมาย เป็นเงื่อนไขในการทำนายตัวแบบ ผู้วิจัยได้เลือกใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพแบบไม่ทดลองในลักษณะของการศึกษาเฉพาะกรณี โดยมุ่งเน้นให้ความสำคัญกับการทำนาย ซึ่งมีลักษณะเป็นการวิจัยบุกเบิก เพื่อการทำนายและสร้างตัวแบบเชิงปทัสถาน โดยได้ทำการเก็บรวบรวมข้อมูลจากทั้งเอกสาร และการสัมภาษณ์จากผู้ที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับการจัดทำบริการสาธารณะประเภทภารกิจพื้นฐานโดยตรง จำนวน 27 คน ซึ่งผลการวิจัยแบ่งออกได้เป็น 2 ส่วน ผลการวิจัยในส่วนแรก เป็นการพิสูจน์สมมติฐานเบื้องด้น 3 ข้อ โดยการทดสอบความแตกต่างระหว่าง สภาพการณ์ในปัจจุบัน สภาพการณ์ที่พึงปรารถนาซึ่งเกิดจากการวิเคราะห์แผนแม่บทและแผนยุทธศาสตร์ กับสภาพการณ์ที่น่าจะเป็นจริงซึ่งสังเคราะห์ขึ้นจากข้อมูลการสัมภาษณ์และการวิเคราะห์แนวโน้ม พบว่า สภาพการณ์ดังกล่าวมีความแตกต่างกัน และเป็นไป ตามสมมติฐานที่กำหนดไว้ ในส่วนที่สอง เป็นการพิสูจน์สมมติฐานชั่วคราว โดยการยืนยันความสัมพันธ์ภายในสภาพการณ์ที่น่าจะเป็นจริง พบว่าสภาพสังคมที่น่าจะเป็นจริงมีความสัมพันธ์ในเชิงอิทธิพลต่อปัจจัยสำคัญที่น่าจะเป็นจริง และยังสามารถนำไปสู่การทำนายรูปแบบภารกิจและรูปแบบองค์กรที่จัดทำบริการสาธารณะประเภทภารกิจพื้นฐานของประเทศไทยที่น่าจะเป็นจริงได้ด้วยวิธีการสร้างอนาคตภาพ (scenario planning) ซึ่งผลที่ได้เป็นไปตามสมมติฐานที่กำหนดไว้