การอนุรักษ์เชื้อพันธุ์จำปีสิรินธร Magnolia sirindhorniae Noot. & Chalermglin ในหลอดทดลองโดยการเก็บรักษาในภาวะชะลอการเจริญและการเก็บรักษาในไนโตรเจน

Abstract

จำปีสิรินธร (Magnolia sirindhorniae Noot & Chalermglin) เป็นจำปีชนิดใหม่ชนิดเดียวของโลกที่พบขึ้นอยู่ในป่าพรุน้ำจืด และมีเพียงในประเทศไทยเท่านั้น จากการทดลองเก็บรักษาปลายยอด จำปีสิรินธร โดยการศึกษาผลของ 1) ความเข้มข้นของธาตุอาหารหลัก 3 ระดับ คือ MS, 3/4MS และ 1/2MS 2) ความเข้มข้นของน้ำตาล 2 ชนิด ได้แก่ sucrose 20 และ 30 กรัมต่อลิตร ใช้ร่วมกับ mannitol 0, 10 และ 20 กรัมต่อลิตร 3) ความเข้มข้นของสารชะลอการเจริญ paclobutrazol ที่ระดับ 0, 10 และ 20 มิลลิกรัมต่อลิตร พบว่าความเข้มข้นของธาตุอาหารหลัก 3/4MS ที่มี sucrose 20 กรัมต่อลิตร และเติม paclobutrazol 10 มิลลิกรัมต่อลิตร สามารถใช้เก็บรักษาปลายยอดได้ นานถึง 8 เดือน โดยไม่ต้องเปลี่ยนอาหารใหม่และมีอัตราการรอดชีวิต 46.6±9.2 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเมื่อนำมาเลี้ยงบน regeneration medium มีการรอดชีวิต 100 เปอร์เซ็นต์ ได้ต้นที่มีลักษณะแข็งแรงเป็นปกติทั้งหมด ส่วนการทดลองเก็บรักษาปลายยอดจำปีสิรินธรในระยะยาวในไนโตรเจนเหลวโดยวิธี encapsulation-vitrification ได้ศึกษาผลของการทำ cold hardening ระหว่าง preculture ระยะเวลา การแช่ปลายยอดใน osmoprotective solution และ PVS₂ ที่อุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส พบว่าการ เตรียมความพร้อมปลายยอดก่อนด้วยการ preculture บนอาหาร MS ที่เติม 0.3 M sucrose เป็นเวลา 2 วัน ที่อุณหภูมิ 25 องศาเซลเซียส จากนั้นนำปลายยอดมาทำ encapsulation และแช่ใน osmoprotective solution เป็นเวลา 60 นาที แล้วย้ายมาแช่ใน PVS₂ ที่อุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส เป็น เวลา 60 นาที เพื่อลดปริมาณน้ำภายในเซลล์ก่อนนำไปแช่ในไนโตรเจนเหลวให้ผลดีที่สุด นั่นคือปลาย ยอดหลังแช่ในไนโตรเจนเหลวเมื่อนำมาละลายน้ำแข็ง และนำไปเลี้ยงบนอาหาร MS พบการรอดชีวิต 33.3±8.7 เปอร์เซ็นต์ และเมื่อย้ายมาเลี้ยงบน regeneration medium ยอดจำปีสิรินธรสามารถเจริญ เป็นต้นตามปกติได้ 26.6±8.2 เปอร์เซ็นต์ ส่วนการทำ cold hardening ที่ 15 องศาเซลเซียส ระหว่างการ preculture ตลอดจนการแช่ใน Osmoprotective solution และ PVS₂ นานกว่า 60 นาที พบว่าทำ ให้อัตราการรอดชีวิตลดลง