ผลของการเติมเถ้าลอยลิกไนต์ในพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดต่อผลผลิตและคุณภาพของข้าวพันธุ์ขาวตาแห้ง 17

Abstract

การปลูกข้าวในพื้นที่ดินเปรี้ยวจัดมักได้รับผลผลิตต่ำ เนื่องด้วยปฏิกิริยาดินกรดจัดส่งผล ให้ต้นข้าวขาดแคลนธาตุอาหารหลัก และดินละลายธาตุบางชนิดออกมามากจนอาจเป็นพิษต่อข้าว การปรับปรุงดินรวมถึงจัดหาธาตุอาหารเพื่อการเจริญเติบโตของข้าวจึงจำเป็น ทั้งนี้เถ้าลอยลิกไนต์ซึ่งเป็นผลพลอยได้จากการเผาถ่านหินเพื่อผลิตเป็นกระแสไฟฟ้า มีองค์ประกอบทางเคมีที่บ่งชี้ถึงโอกาสเป็นแหล่งธาตุอาหารข้าว และมีส่วนช่วยลดปริมาณอมิโลสทําให้ข้าวนุ่มขึ้นเมื่อหุงสุก ดังนั้น การศึกษาครั้งนี้ จึงมุ่งเน้นไปที่วิธีการปรับปรุงดินเปรี้ยวจัดด้วยการเติมปูนมาร์ลร่วมกับการใช้พันธุ์ข้าวทนดินเปรี้ยว แล้วศึกษาวิจัยผลของการเติมเถ้าลอยลิกไนต์ต่อผลผลิตตลอดจนคุณภาพทางกายภาพและ ทางเคมี เชิงพาณิชย์ของข้าวพันธุ์ขาวตาแห้ง 17 ซึ่งเป็นพันธุ์พื้นเมืองที่มีคุณภาพการหุงต้มค่อนข้างแข็ง โดยศึกษาในแปลงนาทดลองของพื้นที่มูลนิธิชัยพัฒนา ต.บ้านพริก อ.บ้านนา จ.นครนายก ด้วยวิธีปักดํา ใช้แผนการทดลองแบบ RCBD ทํา 3 ซ้ำ หนึ่งหน่วยทดลอง คือ แปลงทดลองขนาด 3x7 เมตร ผลการศึกษาพบว่า การเติมเถ้าลอยลิกไนต์อัตรา 2 ตัน/ไร่ เพียงอย่างเดียวไม่ส่งผลต่อการเพิ่มขึ้น ของผลผลิตเมล็ดข้าวเปลือกอย่างมีนัยสําคัญเมื่อเทียบดินเดิม แต่การเติมปูนมาร์ลร่วมด้วยใน อัตราเติม 3 ตัน/ไร่ และ 5 ตัน/ไร่ ส่งผลให้ผลผลิตเมล็ดข้าวเปลือกเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสําคัญจาก 49.76 กก./ไร่ เป็น 106.24 กก./ไร่ และ 126.41 กก./ไร่ ตามลําดับ ส่วนคุณภาพทางกายภาพเชิงพาณิชย์นั้น พบว่า การเติมเถ้าลอยลิกไนต์ร่วมกับปูนมาร์ลในอัตราเติม 3 ตัน/ไร่ และ 5 ตัน/ไร่ ก่อให้เกิดความ เปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสําคัญของความยาว ความกว้างและอัตราส่วนความยาวต่อความกว้างของเมล็ดข้าว กล้องเมื่อเทียบกับดินเดิมหรือการเติมเถ้าลอยลิกไนต์เพียงอย่างเดียว โดยส่งผลให้มีความยาวเมล็ด ตลอดจนรูปร่างถ้วนอยู่ในมาตรฐานข้าวซึ่งจัดว่าเป็นข้าวคุณภาพดีตามมาตรฐานข้าวไทย ทั้งนี้การเติม เถ้าลอยลิกไนต์เพียงอย่างเดียวหรือเติมร่วมกับปูนมาร์ลทั้งในอัตราเติม 3 ตัน/ไร่ และ 5 ตัน/ไร่ ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงคุณภาพทางเคมีเชิงพาณิชย์ของข้าวสารอย่างมีนัยสำคัญ ทั้งในด้านของการยืดตัวของเมล็ดข้าวสุก ปริมาณอมิโลส ค่าความคงตัวแป้งสุก และค่าการสลายตัวในด่าง ทําให้เมล็ดข้าวสาร มีความอ่อนนุ่มยิ่งขึ้นเมื่อหุงสุก และใช้ระยะเวลาในการหุงต้มที่ลดลง กล่าวได้ว่า การเติมเถ้าลอยลิกในต์อัตรา 2 ตัน/ไร่ เพียงอย่างเดียวหรือเติมร่วมกับปูนมาร์ล ในอัตราเติม 3 ตัน/ไร่ และ 5 ตัน/ไร่ ล้วนมีผลทําให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของคุณภาพทั้งทางกายภาพและ ทางเคมีเชิงพาณิชย์ของข้าวไปในทิศทางที่ดีขึ้น แม้ว่าการเติมเฉพาะเถ้าลอยลิกไนต์จะไม่มีผลต่อการเพิ่ม ผลผลิตอย่างมีนัยสําคัญก็ตาม จึงน่าจะเป็นทางเลือกหนึ่งในการปรับปรุงดินเปรี้ยว