การใช้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยใน แผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงพรรณนา มีวัตถุประสงคเพื่อประเมินผลความไวของเชื้อต่อยาปฏิชีวนะ ผลการใช้ยาปฏิชีวนะ รวมทั้งปัญหาที่เกี่ยวกับการใช้ยาปฏิชีวนะ ของผู้ป่วยใน แผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ ในช่วงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2542 ถึงมกราคม พ.ศ. 2543 มีผู้ป่วยได้รับการสั่งใช้ยาปฏิชีวนะทั้งหมด 570 คน เพศหญิง ร้อยละ 60.9 เพศชาย ร้อยละ 39.1 อายุเฉลี่ยของผู้ป่วย 56.1±18.0 ปี ผู้ป่วย 240 คน ได้รับการส่งเพาะเชื้อ ผลเพาะเชื้อเป็นบวก 84 คน เชื้อที่พบสูงสุด 6 ชนิดได้แก่ E. coli (ร้อยละ 24.1) S. aureus (ร้อยละ 13.8) P. aeruginosa (ร้อยละ 10.3) K.pneumoniae (ร้อยละ 10.3) A. anitratus (ร้อยละ 4.3) และ S. epidermidis (ร้อยละ 4.3) E. coli มีความไวต่ออะมิกาซินอะม็อกซิซิลลิน/กรดคลาวูลานิก และนอร์ฟล็อกซาซิน ร้อยละ 96 75 และ 63 ตามลำดับ S. aureus มีความไวต่อออกชาชิลลินเท่ากับเซฟาโลสปอรินคือร้อยละ 100 P. aeruginosa มีความไวต่อนอร์ฟล็อกชาซิน อะมิกาซิน เซฟทาซิดิมและพิเพอราซิลลิน ร้อยละ 91 83 75 และ 75 ตามลำดับ K. pneumoniae มีความไวต่ออะมิโนกลัยโคชัย อะม็อกซิซิลลิน/กรดคลาวูลานิก ร้อยละ 91 และ 82 ตามลำดับ ในขณะที่ไวต่อเตตราชัยคลินเท่ากับโคไตรม็อกชาโซล ร้อยละ 75 A. aniiratus มีความไวต่อเซโฟเพอราโซน/ซัล แบคแทม ร้อยละ 75 A. epidermidis มีความไวต่อเซฟาโซลินและออกซาชิลลิน ร้อยละ 100 และ 80 ตามลำดับ ผลการรักษาแบบคาดการณ์ในโรคติดเชื้อที่พบสูงสุด 5 โรค มีดังนี้ ผู้ป่วยโรคหลอดลมอุดตันเรื้อรังที่มิอาการกำเริบเฉียบพลัน ปอดบวม และการติดเชื้อในทางเดินหายใจส่วนบน มีอัตราหายจากโรคด้วยอะมีอกชิชิลลินหรือแอมพิชิลลิน ร้อยละ 89.4 69.4 และ 100.0 ตามลำดับ ผู้ป่วยโรคติดเชื้อทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง และกรวยไตอักเสบเฉียบพลัน มีอัตราหายจากนอร์ฟล็อกซาชิน หรือฟลูออโรควิโนโลนชนิดอื่น ร้อยละ 97.1 และ 100.0 ตามลำดับ ในขณะที่เจนตาไมซินให้ผลการรักษาเท่ากันคือ ร้อยละ 100.0 เมื่อเปรียบเทียบค่าใช้จ่ายของยาปฏิชีวนะและระยะเวลาการรักษาตัวในโรงพยาบาลในผู้ป่วยสามกลุ่ม ได้ แก่ เชื้อไวต่อยารักษาแบบคาดการณ์ เชื้อดื้อต่อยารักษาแบบคาดการณ์ และไม่ได้ทดสอบความไวของเชื้อ พบว่าค่าใช้จ่ายของยาปฏิชีวนะและระยะเวลาการรักษาตัวในโรงพยาบาล ในผู้ป่วยทั้งสามกลุ่มไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ที่ p-vaIue=0.052 และ 0.129 ตามลำดับ สำหรับการค้นหาปัญหาที่เกี่ยวกับการใช้ยาในขั้นตอนการสั่งใช้ยา พบร้อยละ 67.6 ปัญหาการสั่งใช้ยากลับบ้าน ร้อยละ 28.9 และปัญหาการตอบสนองต่อยา ร้อยละ 3.5 โดยพบปัญหารวม 256 ครั้ง ในผู้ป่วย 149 คน อย่างไรก็ตามพบว่าปัญหาเหล่านี้ไม่ได้ส่งผลกระทบอย่างชัดเจนต่อการรักษา