การใช้สิทธิตามสัญญารับฝากเงินเป็นหลักประกัน

Abstract

สิทธิตามสัญญารับฝากเงิน เป็นสิทธิที่เกิดขึ้นโดยความตกลงระหว่างผู้ฝากเงินกับผู้รับฝากเงิน โดยผู้ฝากมีสิทธิได้รับเงินที่ฝากคืน และผู้รับฝากเงินมีหนี้ในการส่งมอบเงินตามจำนวนที่รับฝากพร้อมดอกเบี้ย (ถ้ามี) ให้แก่ผู้ฝาก เมื่อมีการทวงถาม สิทธิตามสัญญารับฝากเงินจึงเป็นสิทธิเรียกร้องอันมีวัตถุแห่งสิทธิเป็นเงิน ซึ่งเป็นสิทธิที่มีมูลค่าและมีความมั่นคง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกรณีที่ผู้รับฝากเงินนั้นเป็นธนาคารพาณิชย์หรือสถาบันการเงินอื่น จึงได้มีการนำสิทธิตามสัญญารับฝากเงินมาใช้เป็นหลักประกัน โดยในทางปฏิบัติได้จัดทำนิติกรรมทั้งในรูปแบบของสัญญาจำนำสิทธิ และการทำข้อตกลงเพื่อใช้เป็นหลักประกันในรูปแบบอื่น เช่น การโอนสิทธิเรียกร้อง หรือการยินยอมให้ถอนเงินจากบัญชีเงินฝาก เป็นต้น จากการศึกษาพบว่า สิทธิเรียกร้องอันเกิดโดยผลของสัญญาโดยทั่วไป ที่ไม่มีตราสารก่อตั้งและแสดงความเป็นเจ้าของในสิทธิเรียกร้องและทรัพย์อันเป็นวัตถุแห่งสิทธินั้น (Document of title) ไม่สามารถนำมาเป็นหลักประกันในรูปแบบของการจำนำ ภายใต้กฎหมายไทยที่มีใช้บังคับอยู่ในขณะนี้ได้ ดังนั้น สิทธิตามสัญญารับฝากเงินที่มีสมุดคู่ฝาก (Pass book) หรือใบรับฝากเงินประจำ (Deposit receipt) ซึ่งเป็นเพียงหลักฐานแห่งหนี้ (Evidence of debt) จึงไม่สามารถนำมาเป็นหลักประกันภายใต้กฎหมายลักษณะจำนำได้ มีเพียงสิทธิตามสัญญารับฝากเงินที่มีบัตรเงินฝาก (Certificate of deposit) เท่านั้น ที่สามารถใช้เป็นหลักประกันในรูปแบบของการจำนำได้ ส่วนการทำสัญญาหรือข้อตกลง เพื่อนำสิทธิตามสัญญารับฝากเงินมาเป็นหลักประกันในรูปแบบอื่นนั้นมีผลบังคับได้เฉพาะคู่สัญญา แต่ไม่ทำให้เจ้าหนี้อยู่ในฐานะของเจ้าหนี้ผู้มีบุริมสิทธิ หรือเจ้าหนี้มีประกันตามกฎหมาย ทั้งในทางแพ่งและล้มละลาย อันจะทำให้เจ้าหนี้นั้นมีสิทธิได้รับชำระหนี้จากหลักประกันก่อนเจ้าหนี้อื่นได้