ข้อจำกัดทางกฎหมายเกี่ยวกับการควบคุมงบประมาณแผ่นดินของรัฐสภา

Abstract

รัฐสภามีหน้าที่สำคัญทั้งในด้านนิติบัญญัติและด้านการควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน แต่เนื่องจากว่ายังมีข้อจำกัดทางกฎหมายการคลังซึ่งไม่เอื้ออำนวยให้รัฐสภาสามารถควบคุมงบประมาณแผ่นดินให้เป็นไปตามที่ฝ่ายนิติบัญญัติพิจารณาได้ ด้งนั้น วิทยานิพนธ์นี้จึงมุ่งศึกษาถึงข้อจำกัดทาง กฎหมายการคลังที่เกี่ยวกับการควบคุมงบประมาณแผ่นดินของรัฐสภา ผ่านกลไกและกระบวนวิธีการ งบประมาณ ตั้งแต่การจัดทำ การอนุมัติ การบริหาร และการตรวจสอบการใช้จ่ายงบประมาณ ผลการศึกษาได้พบปัญหาสำคัญ 3 ประการ ได้แก่ 1) ปัญหาด้านรูปแบบของ “งบประมาณ” ตามที่กฎหมายกำหนดได้มีการตัดอำนาจการพิจารณาอนุมัติรายได้ของรัฐสภาและจำกัด ขอบเขตการพิจารณาอนุมัติงบประมาณไว้เพียงเท่าที่รัฐบาลเสนอรายละเอียดมาในเอกสารงบประมาณ อีกทั้งยังกำหนดระยะเวลาการเสนองบประมาณของรัฐมนตรีให้รัฐสภาพิจารณาก่อนเริ่มต้นปีงบประมาณ ไว้เป็นช่วงสั้น 2) ปัญหาเกี่ยวกับกระบวนวิธีการบริหารงบประมาณอันได้แก่การผูกพันงบประมาณ การกันเงินไว้เบิกจ่ายเหลื่อมปี การโอนงบประมาณ และการจ่ายเงินเกินกว่าที่ได้รับอนุญาตไว้ในพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปี 3) ปัญหาเกี่ยวกับการติดตามและตรวจสอบการใช้จ่ายงบประมาณ โดยคณะกรรมาธิการของแต่ละสภา พบว่ายังขาดหลักเกณฑ์และวิธีการ รวมทั้งการสนับสนุนขององค์กร ที่เกี่ยวข้อง ผู้เขียนได้เสนอแนะแนวทางการแก้ไขไว้หลายกรณี นับตั้งแต่การแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย วิธีการงบประมาณ รวมทั้งกลไกและวิธีการที่ใช้ในการควบคุมงบประมาณของรัฐสภาให้เหมาะสมยิ่งขึ้น