จิตสำนึกทางวารสารศาสตร์ และการตัดสินใจเชิงจริยธรรมของช่างภาพหนังสือพิมพ์

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทราบพื้นฐานทางวิชาชีพ และระดับจิตสำนึกทางวารสารศาสตร์ของช่างภาพ หนังสือพิมพ์รวมทั้งการตัดสินใจถ่ายภาพในลักษณะที่เกี่ยวข้องกับแนวคิดทางจริยธรรมวิชาชีพหนังสือพิมพ์ของช่างภาพ โดยใช้วิธีการวิจัยเชิงสำรวจ ช่างภาพหนังสือพิมพ์ รวมทั้งผู้สื่อข่าวที่ทำหน้าที่ถ่ายภาพเป็นหลัก ซึ่งสังกัดองค์กรหนังสือพิมพ์รายวัน ที่วางจำหน่ายอยู่ในกรุงเทพมหานคร จำนวน 13 แห่ง รวมทั้งหมด 105 คน ผลการวิจัยพบว่า ช่างภาพหนังสือพิมพ์ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย มีอายุระหว่าง 31-40 ปี จบการศึกษาระดับปริญญาตรี รายได้ต่อเดือนอยู่ระหว่าง 10,000-20,000 บาท ส่วนใหญ่ถ่ายภาพเป็นหลักและเขียนข่าวเป็นบางครั้ง และ มีความผูกพันธ์กับศาสนาในระดับน้อย พื้นฐานทางวิชาชีพของช่างภาพ พบว่า ส่วนใหญ่ไม่เคยเรียนด้านวิชาการถ่ายภาพ จบการศึกษาสาขาอื่น ๆ ที่ไม่ใช่วารสารศาสตร์ หรือสื่อสารมวลชน โดยสาขาอื่น ๆ ที่จบส่วนใหญ่คือ เทคโนโลยีการศึกษา เคยผ่านการฝึกอบรม ด้านการถ่ายภาพข่าว มีประสบการณ์การเป็นช่างภาพ ระหว่าง 6-10 ปี ส่วนใหญ่ไม่เคยมีประสบการณ์การทำงานในตำแหน่งอื่น โดยผู้ที่เคยมี มักเคยเป็นเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการทางภาพถ่าย(ห้องมืด)มาก่อน จิตสำนึกทางวารสารศาสตร์ของช่างภาพ อยู่ในระดับมาก หรือ มีจิตสำนึกสูง โดยมีจิตสำนึก มากที่สุดในด้านความรับผิดชอบ รองลงมาคือ ด้านบทบาทหน้าที่ ด้านความเป็นกลาง และน้อยที่สุดคือ ด้านเสรีภาพ การตัดสินใจเชิงจริยธรรมของช่างภาพ พบว่า ส่วนใหญ่ตัดสินใจถ่ายภาพในทุกประเด็นปัญหาที่หมิ่นเหม่ต่อ จริยธรรม โดยยึดถือค่านิยมผูกพันกับหน้าที่ หลักการเน้นการพูดความจริง เลือกภักดีผู้อ่านหรือประชาชน อิงทั้งคุณค่าข่าว และหลักจริยธรรม ซึ่งโดยภาพรวมแล้วตัดสินใจโดยยึดหลักจริยธรรมค่อนข้างน้อย ผลการทดสอบสมมติฐาน เพื่อทราบว่า จิตสำนึกทางวารสารศาสตร์ และการตัดสินใจเชิงจริยธรรมจะแตกต่างกันไปตามปัจจัยส่วนบุคคล และพื้นฐานทางวิชาชีพของช่างภาพหรือไม่ รวมทั้งเพื่อทราบว่าการตัดสินใจเชิงจริยธรรมจะ แตกต่างกันไปตามระดับจิตสำนึกทางวารสารศาสตร์ของช่างภาพหรือไม่นั้น ปรากฎว่า เป็นไปตามสมมติฐานบางส่วน ซึ่งส่วนที่ชัดเจนคือ การตัดสินใจเชิงจริยธรรมด้านการเลือกภักดี จะแปรผันไปตามปัจจัยส่วนบุคคลด้านอายุ ระดับการศึกษา รายได้ต่อเดือน และความผูกพันกับศาสนา โดยพบว่า ประเด็นที่ชัดเจนที่สุด ได้แก่ ช่างภาพที่มีการศึกษาสูงคือ ระดับ ปริญญาโทและปริญญาต รี รวมทั้งมีความผูกพันกับศาสนาในระดับมากที่สุด จะเลือกภักดีผู้ตกเป็นข่าวหรือเหยื่อข่าว ซึ่งก็ คือ ตัดสินใจโดยยึดหลักจริยธรรมเป็นหลักมากกว่าช่างภาพที่มีการศึกษาและความผูกพันกับศาสนาน้อยกว่า