การระงับข้อพิพาทของสัญญาประกันภัยนอกศาล

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดมุ่งหมาย เพื่อศึกษาหาแนวทางการระงับข้อพิพาทเกี่ยวกับธุรกิจประกันภัยนอกศาลที่เหมาะสม ไม่ว่าจะเป็นข้อพิพาทระหว่างผู้เอาประกันภัย บริษัทประกันภัย ผู้เสียหาย ผู้รับผลประโยชน์ บริษัทรับประกันภัย ตัวแทน นายหน้าประกันวินาศภัยและประกันชีวิต เป็นต้น เพื่อให้สามารถยุติข้อพิพาทต่าง ๆ ได้อย่างรวดเร็ว ด้วยความเป็นธรรม ประหยัดเวลาและค่าใช้จ่าย ตลอดจนการรักษาความลับทางการค้า และรักษาความสัมพันธ์และไมตรีที่มีต่อกันเพื่อความร่วมมือทางธุรกิจประกันภัยของคู่พิพาทในอนาคตด้วย จากการศึกษาและวิเคราะห์แล้วเห็นว่าวิธีการระงับข้อพิพาทนอกศาลที่เกิดจากความสมัครใจของคู่กรณีเพื่อหาข้อยุติเป็นวิธีการที่ดีที่สุด เพราะเป็นวิธีการที่คู่กรณีมีสิทธิในการตัดสินใจด้วยตนเองอย่างเต็มที่และสามารถเข้าไปมีส่วนร่วมในการข้อยุติปัญหาพิพาทนั้นด้วยตนเอง การระงับข้อพิพาทธุรกิจประกันภัยนอกศาลรูปแบบที่เหมาะสม คือ การไกล่เกลี่ยระงับข้อพิพาท (mediation/conciliation) และอนุญาโตตุลาการ (arbitration) เมื่อพิจารณาถึงรูปแบบการไกล่เกลี่ยและอนุญาโตตุลาการที่ใช้ในปัจจุบัน กระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและการอนุญาโตตุลาการที่ดำเนินการ โดยสมาคมประกันวินาศภัยยังไม่สามารถดำเนินการให้ถูกต้องสมบูรณ์ตามกระบวนการของกฎหมายและวิธีปฏิบัติที่เป็นสากล รวมทั้งยังขาดการบริหารจัดการที่ถูกต้อง ส่วนวิธีการที่รัฐดำเนินการอยู่ยังต้องมีการปรับปรุงแก้ไขและหามาตรการที่เหมาะสม รวมทั้งต้องแก้ไขตัวบทกฎหมายที่เป็นแม่บทของการระงับข้อพิพาทให้สอดคล้องกับการปฏิบัติและถูกต้องตามหลักเกณฑ์ของสากล การหาแนวทางการระงับข้อพิพาทในเรื่องดังกล่าวให้มีประสิทธิภาพ และเกิดประสิทธิผลอย่างแท้จริง จึงจำเป็นต้องปรับปรุงกระบวนการบริหารการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและการอนุญาโตตุลาการนอกศาลโดยให้สมาคมฯ เป็นฝ่ายรับผิดชอบสนับสนุนและพัฒนาสำนักงานอนุญาโตตุลาการที่ดำเนินการอยู่ให้เป็นศูนย์กลางการระงับข้อพิพาทโดยการไกล่เกลี่ยและอนุญาโตตุลาการ ด้วยการปรับปรุงแก้ไขรูปแบบและวิธีดำเนินงานที่เป็นอยู่ให้กว้างขึ้นและเอื้อประโยชน์แก่คู่กรณีทุกฝ่าย ส่วนรัฐต้องนำระบบการไกล่เกลี่ยเข้ามาใช้ให้มากกว่านี้ หากพัฒนารูปแบบองค์กรที่เป็นอิสระและเป็นเอกเทศในรูปของสถาบันเข้ามารองรับข้อพิพาทประกันภัยที่มีมากขึ้นในอนาคตย่อมสามารถแก้ไขปัญหาข้อพิพาทและลดจำนวนคดีที่นำขึ้นสู่ศาลได้อย่างมีประสิทธิภาพตามเจตนารมย์ และยังเป็นการพัฒนาระบบการประกันภัยให้ทัดเทียมอารยประเทศด้วย