ปัญหาการดำเนินคดีอาญากับพระภิกษุสงฆ์ไทย

Abstract

พระภิกษุสงฆ์ไทยนั้น มีบทบาทสำคัญต่อวิถีชีวิตสังคมไทยมาเป็นเวลานานนับแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน พระภิกษุสงฆ์เป็นผู้ที่ทำหน้าที่เผยแผ่ศาสนาและเป็นผู้ที่ชี้นำหลักธรรมะในการดำเนินชีวิตแก่ พุทธศาสนิกชน ให้อยู่ในสังคมด้วยความสงบสุขสันติ ในด้านพระภิกษุสงฆ์นั้นถึงแม้จะมีพระวินัยเป็นกรอบควบคุมความประพฤติก็ตาม ในขณะเดียวกันก็ยังถือว่ามีฐานะเป็นประชาชนคนหนึ่ง เมื่อกระทำความผิดอาญาก็จะต้องถูกดำเนินคดีดามกฎหมายเช่นเดียวกัน การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อจะศึกษาวิเคราะห์ปัญหาข้อกฎหมายและปัญหาในการปฏิบัติต่อพระภิกษุสงฆ์ที่ต้องหาคดีอาญาในปัจจุบัน เพื่อศึกษาหาแนวทางหลักเกณฑ์ในการดำเนินการต้านพระวินัยและดำเนินคดีอาญาให้เกิดความเหมาะสมชัดเจนยิ่งขึ้น ผลของการวิจัยพบว่า หลักในการดำเนินการด้านพระวินัยตามกฎมหาเถรสมาคม ฉบับที่ 11 ว่า ด้วยการลงนิคหกรรม มีหลักเกณฑ์คล้ายคลึงเลียนแบบหลักการดำเนินคดีของศาล ซึ่งไม่เหมาะสมที่จะนำมาใช้กับพระภิกษุสงฆ์ มีขั้นตอนที่ซับซ้อนและเกิดความล่าช้า ทำให้สถานะของพระภิกษุสงฆ์ซึ่งเป็นที่เคารพนับถือ ของพุทธศาสนิกชนต้องเข้าไปสู่กระบวนการยุติธรรมอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยง และส่งผลกระทบต่อการดำเนินคดีอาญา จากการศึกษาเปรียบเทียบ หลักการดำเนินการทางด้านวินัยของข้าราชการพลเรือนสามัญบางส่วน เช่น หลักการสอบสวนในรูปคณะกรรมการสอบสวน การให้คณะกรรมการสอบสวนเป็นเจ้าพนักงานตาม ประมวลกฎหมายอาญาและให้มีอำนาจในการเรียกบุคคลมาให้ถ้อยคำ ส่งเอกสารหรือหลักฐานที่เกี่ยวกับการสอบสวน หลักการดำเนินการกรณีกล่าวหาว่ากระทำผิดวินัยอย่างร้ายแรงและไม่ร้ายแรง การสั่งพักราชการ หรือให้ออกจากราชการไว้ก่อนกรณีต้องหาว่ากระทำผิดอาญา และความผิดที่ปรากฎชัดแจ้งโดยไม่ต้องสอบสวน ซึ่งหลักการสอบสวนดำเนินการทางด้านวินัยของข้าราชการพลเรือนสามัญบางส่วนข้างต้น สามารถนำมาใช้เป็นหลักแนวทางในการแก้ไขปรับปรุงหลักการดำเนินการทางด้านพระวินัยของพระภิกษุสงฆ์ใด้ ทำให้กระบวนการดำเนินการทางด้านพระวินัยเป็นไปด้วยความสะดวก รวดเร็ว ลดขั้นตอนและทำให้เกิดความยุติธรรมกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน