การวิเคราะห์กระบวนการประตูข่าวสารการ์ตูนการเมืองในหนังสือพิมพ์รายวันภาษาไทย

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพี่อศึกษาถึงกระบวนการเลือกสรรกลั่นกรอง ตลอดจนปัจจัยที่มีอิทธิพล ต่อการตัดสินใจของผู้เขียนการ์ตูน ในการกำหนดรูปแบบและเนื้อหาการ์ตูนการเมือง เพี่อนำเสนอในหนังสือพิมพ์แต่ละวัน โดยเป็นการวิจัยในเชิงวิเคราะห์เนื้อหาประกอบการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการศึกษาคือ ภาพการ์ตูนการเมืองของผู้เขียนการ์ตูน 7 คน จากหนังสือพิมพ์ 4 ชื่อฉบับที่เลือกมาด้วยวิธีการ แบบเจาะจง ได้แก่ เซีย และ ชัย ราชวัตร (ไทยรัฐ) หมื่น และ แอ๊ด มติชน (มติชน ) คามิน และ บัญชา (ผู้จัดการรายวัน) อรุณ (กรุงเทพธุรกิจ) ทั้งนี้ภาพการ์ตูนการเมืองที่ใช้ในการศึกษาเลือกมาจากการสุ่มตัวอย่างแบบระบบหมุนเวียน ในช่วงเวลา 1 ปี ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2539 ถึงวันที่ 31 ธันวาคม 2539 ได้ภาพการ์ตูนการเมืองจำนวน 282 ภาพ ผลการวิจัยพบว่า 1. ผู้เขียนการ์ตูนส่วนมากเสนอเป็นการ์ตูนแบบช่องเดียว มักจะใช้ตัวการ์ตูนเป็นภาพล้อบุคคลใน ข่าว และมีข้อความอธิบายประกอบ ส่วนผู้เขียนการ์ตูนที่เสนอเป็นการ์ตูนแบบหลายช่อง มักจะใช้ตัวการ์ตูนที่กำหนดให้มีตัวละครประจำ และใช้บทสนทนาของตัวการ์ตูน ในการถ่ายทอดเนื้อหา 2. ประเภทเนื้อหาการ์ตูนการเมืองที่ผู้เขียนการ์ตูนนำเสนอมากที่สุด ได้แก่ เนื้อหาทางด้าน การเมือง รองลงมาคือ เนื้อหาทางด้านสังคม และ เศรษฐกิจ ตามลำดับ 3. ปัจจัยที่มีบทบาทในการกำหนดรูปแบบและเนื้อหาการ์ตูนการเมืองของผู้เขียนการ์ตูนแต่ละคนที่ เหมือนกัน ได้แก่ ความถนัดหรือความชอบของแต่ละคน ลักษณะเฉพาะตัวของหนังสือพิมพ์ที่ตนสังกัดอยู่ กลุ่มผู้อ่านของหนังสือพิมพ์ ประสบการณ์ในการทำงาน ภาพลักษณ์ในขณะนั้นของรัฐบาล ส่วนที่แตกต่างกันบ้าง ในนักเขียนการ์ตูนบางคนหรือบางสังกัด ได้แก่ นโยบายของหนังสือพิมพ์ แนวคิดของผู้เขียนการ์ตูนเอง การถูกตรวจสอบภาพการ์ตูนจากหัวหน้ากองบรรณาธิการของหนังสือพิมพ์ 4. เนื้อหาการ์ตูนการเมืองที่ผู้เขียนการ์ตูนนำเสนอในแต่ละวัน จะสอดคล้องกับประเด็นและกระแส ข่าวสารในขณะนั้น ส่วนในแง่ของวิธีการนำเสนอพบว่า มักเสนอเนื้อหาเป็นข่าวเบา เชิงเสียดสีประชดประชันแต่ก็มีการนำเสนอเนื้อหาและข้อความที่ค่อนข้างรุนแรงเช่นกัน