ความหลากหลายของกล้วยไม้บริเวณเขาเขียว อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่

Abstract

เขาเขียว อุทยานแห่งชาติเขาใหญ่พื้นที่ประมาณ 60 ตารางกิโลเมตร อยู่สูงจากระดับน้ำทะเลตั้งแต่ 600-1,292 เมตร ประกอบด้วยป่า 3 ประเภทได้แก่ ทุ่งหญ้าและป่ารุ่น ป่าดิบชื้น และป่าดิบเขา โดยป่าดิบเขาเป็นพื้นที่ที่มีความชื้นในอากาศสูงและอากาศเย็นเกือบตลอดทั้งปี ทำให้มีความหลากหลายของกล้วยไม้ในพื้นที่สูง การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจความหลากหลายของกล้วยไม้ในพื้นที่เขาเขียว ซึ่งได้ดำเนินการสำรวจและเก็บตัวอย่างตั้งแต่เดือนธันวาคม พ.ศ. 2546 ถึงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2548 ได้ตัวอย่าง 155 หมายเลข จำแนกได้เป็น 5 วงศ์ย่อย 59 สกุล 106 ชนิด วงศ์ย่อยที่พบชนิดกล้วยไม้มากที่สุดคือ Epidendroideae พบ 65 ชนิด รองลงมาคือ Vandoideae พบ 29 ชนิด สกุลที่พบชนิดมากที่สุด คือ Dendrobium จำนวน 10 ชนิด รองลงมาคือ Eria 7 ชนิดและ Oberonia 6 ชนิด พบกล้วยไม้ถิ่นเดียวของประเทศไทย 4 ชนิด ซึ่งในจำนวนนี้พบว่าเป็นกล้วยไม้หายาก 3 ชนิด ได้แก่ Calanthe hirsute Seidenf. Dendrobium ciliatilabellum Seidenf. และ Gastrochilus rutilans Seidenf. นอกจากนี้ยังพบกล่วยไม้ที่ไม่เคยมีรายงานมาก่อนในประเทศไทย 1 ชนิด คือ Bulbophyllum angustifolium (Blume) Lindl. กล้วยไม้ที่พบส่วนใหญ่เป็นกล้วยไม้อิงอาศัย รองลงคือกล้วยไม้ที่เจริญบนพื้นดิน โดยพบกล้วยไม้สังเคราะห์แสดงเองไม่ได้จำนวน 3 ชนิด เมื่อพิจารณาการกระจายพันธุ์พบว่าบริเวณป่าดิบเขาพบกล้วยไม้มากที่สุดถึง 47 ชนิด รองลงมาคือป่าดิบพื้นพบ 27 ชนิดและในทุ่งหญ้าและป่ารุ่นพบ 9 ชนิด ทั้งนี้มีกล้วยไม้ 23 ชนิดที่สามารถเจริญได้ในป่ามากกว่า 1 ประเภท เมื่อเปรียบเทียบชนิดกล้วยไม้ที่พบในพื้นที่เขาเขียวกับพื้นที่ศึกษาอื่นพบว่าสภาพป่าและสภาพภูมิอากาศมีผลต่อการกระจายพันธุ์ของกล้วยไม้