ปัจจัยที่มีผลกระทบต่อดุลบัญชีเดินสะพัดของไทย

Abstract

ประเทศไทยประสบปัญหาทางด้านเสถียรภาพทางเศรษฐกิจ โดยเฉพาะปัญหาการขาดดุลบัญชีเดินสะพัดมาเป็นระยะเวลานาน การศึกษาถึงปัจจัยที่สำคัญคือ นโยบายภาษีศุลกากร , อัตราแลกเปลี่ยนและการลงทุนทางตรงจากต่างประเทศ จะทำให้เราสามารถเข้าใจถึงสาเหตุและมุมมองต่าง ๆ ของปัญหา รวมทั้งนโยบายที่เหมาะสมในการแก้ปัญหาดุลบัญชีเดินสะพัดของไทย การศึกษาโดยแบ่งเป็นส่วนดุลการค้าและดุลบริการพบว่า การส่งออกสินค้ามีการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างจากการส่งออกสินค้าเกษตรกรรมเป็นหลัก มาเป็นการส่งออกสินค้าอุตสากรรมตั้งแต่ปี 2525 เป็นต้นมา ในการนำเข้าสินค้าตัวแปรอิสระทุกตัวสามารถอธิบายปริมาณการนำเข้าได้ดีพอสมควร แต่การที่ค่าความยืดหยุ่นต่อตัวแปรราคาและภาษีศุลกากรมีค่าตํ่าและไม่มีการเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างรวมทั้งค่าความยืดหยุ่นต่อรายได้ของสินค้านำเข้ามีคาสูงแสดงว่า ประเทศไทยมีการพึ่งพาสินค้าเข้าประเภทวัตถุดิบและเครื่องจักรในการผลิตค่อนข้างสูง ส่วนรายรับจากการบริการผลการประมาณค่าสามารถยืนยันความสำคัญของรายรับจากการท่องเที่ยวมีสัดส่วนสูงที่สุดของรายรับทั้งหมด รองลงมาคือรายรับจากการลงทุนซึ่งในส่วนนี้ได้ใช้ตัวแปรปริมาณการลงทุนทางตรงของไทยในต่างประเทศแบบล่าช้า 1 ปีในการอธิบายทางด้านรายจ่ายจากการบริการ รายจ่าย ผลตอบแทนจากการลงทุนซึ่งใช้ตัวแบบล่าช้า 1 ปี ของปริมาณการลงทุนทางตรงจากต่างประเทศมีสัดส่วนสูงสุดของรายจ่ายจากการบริการ รวมทั้งตัวแปรรายได้ของประเทศไทยที่ใช้อธิบายรายจ่ายของคนไทยในการท่องเที่ยวได้ดี ซึ่งมีสัดส่วนสูงขึ้นมากในระยะหลัง จากผลการศึกษาทำให้เราสามารถสรุปผลกระทบจากปัจจัยต่าง ๆ เริ่มจาก การใช้นโยบายภาษีศุลกากรในการปกป้องอุตสาหกรรมและปรับปรุงโครงสร้างการผลิตทำให้ขาดผลกระทบย้อนหลัง (Backward : linkage) ในการผลิตและขาดการพัฒนาทางเทคโนโลยี ทำให้การส่งออกที่เพิ่มขึ้นต้องอาศัยการนำเข้าเพิ่มขึ้นเช่นกัน ต่อมาในปัจจัยด้านอัตราแลกเปลี่ยนซึ่งไทยใช้ระบบอัตราแลกเปลี่ยนคงที่ทำให้อัตราแลกเปลี่ยนไม่สามารถอธิบายตัวแปรตามในแบบจำลองได้ อย่างไรก็ตามจากการนำทฤษฎี มาร์แชล-เลอร์เนอร์และการหาอัตราแลกเปลี่ยนที่แท้จริงพบว่าเราควรมีการลดค่าเงินบาท สุดท้ายปัจจัยการลงทุนทางตรงจากต่างประเทศเพื่อจุนเจือช่องว่างระหว่างการออมกับการลงทุนมีผลต่อทั้งการนำเข้าและส่งออกสินค้าใกล้เคียงกัน เฉพาะในด้านรายจ่ายจากการบริการการลงทุนทางตรงทำให้มีการส่งผลตอบแทนจากการลงทุนและค่าใช้จ่ายด้านเทคโนโลยีและลิขสิทธิ์เพิ่มขึ้นด้วย