แรงจูงใจในการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของนักการเมืองไทย

Abstract

การวิจัยเรื่องนี้ มุ่งศึกษาแรงจูงใจในการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรที่มาจากการเลือกตั้งวันที่ 17 พฤศจิกายน 2539 จำนวน 104 คน ในการศึกษาเชิงปริมาณ และจำนวน 19 คน ในการศึกษาเชิงคุณภาพด้วยการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก โดยมีสมมุติฐานว่า นักการเมืองระดับต่าง ๆ มีแรงจูงใจและความต้องการที่จะเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรเกี่ยวเนื่องกับผลประโยชน์ทางอำนาจ ชื่อ เสียง เกียรติยศ และแสดงออกซึ่งบทบาททางการเมือง เพื่อสร้างเอกลักษณ์เฉพาะตัวให้เป็นที่รู้จักแก่สาธารณะต่อไป และบุคคลชั้นนำทางการเมืองมีส่วนต่อการเป็นแม่แบบทางบทบาทและบุคลิกภาพที่แสดงออกทางการเมือง ผลของการศึกษาพบว่า ความสัมพันธ์ระหว่างแรงจูงใจในการเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรกับตัวแปรเพศ และตัวแปรการประกอบธุรกิจส่วนตัวของนักการเมืองมีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 การศึกษาเชิงคุณภาพพบว่า นักการเมืองมีแรงจูงใจที่ต้องการเข้ามาเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรด้วยแรงจูงใจ 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ จะช่วยเหลือสังคม และกระทำไปเพราะมีจิตสำนึกทางการเมือง กับอีกประเภทหนึ่ง เนื่องมาจากการรักษาผลประโยชน์ของตนเพื่อชื่อเสียง เกียรติยศ ซึ่งมีความสอดคล้องกับสมมติฐานข้อที่ 1 ด้านแรงจูงใจที่ต้องการรักษาผลประโยชน์ให้กับตนเอง และกลุ่มของตน พบว่ากลุ่ม นักการเมืองที่มีแรงจูงใจดังกล่าวมีพื้นฐานอาชีพเป็นพ่อค้านักธุรกิจ และการเข้ามาสู่บทบาททางการเมืองของกลุ่มนี้ จะส่งผลกระทบต่อการเมืองและประเทศชาติ 2 ด้าน คือ ในด้านบวก พบว่ากลุ่มพ่อค้า นักธุรกิจสามารถนำพาเศรษฐกิจ และการเมือง เพื่อการพัฒนาประเทศไปสู่ทิศทางที่ดีขึ้น มีศักยภาพในการสร้างเครือข่ายธุรกิจ ตลอดจนมีแนวคิดแบบเสรีนิยมโดยนำเอาความคิดที่ทันสมัยในระบบเศรษฐกิจ การเงิน การธนาคาร เข้ามาบริหารประเทศ ในด้านลบ พบว่า อาจมีการสร้างระบบผูกขาดทางธุรกิจ และฐานอำนาจโดยมุ่งผลประโยชน์ส่วนตัว ทำงานฉ้อฉลใช้ตำแหน่งทางการเมืองเพื่อสร้างเกียรติและอำนาจ ตลอดจนการขาดอุดมการณ์ทางการเมืองในที่สุด เมื่อนักการเมืองได้เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรแล้วส่วนใหญ่มีความต้องการสร้างบทบาททางการเมืองของตนให้เป็นที่ยอมรับมากขึ้น โดยอาจยึดรูปแบบทางการเมืองของนักการเมือง ชั้นนำมาเป็นแนวทางซึ่งสอดคล้องกับสมมติฐานที่ตั้งไว้ในข้อที่ 2