การปรับเทียบแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ เพื่อการจัดการคุณภาพน้ำผิวดิน บริเวณโรงไฟฟ้าและเหมืองแม่เมาะ

Abstract

การปรับเทียบแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ เพื่อการจัดการคุณภาพนํ้าผิวดิน บริเวณโรงไฟฟ้าและเหมืองแม่เมาะ โดยใช้แบบจำลองทางคณิตศาสตร์,1 MIKE 11” 2 ส่วนคือ Hydrodynamic model ( HD model ) และ Transport Dispersion model ( TD model ) เพื่อวิเคราะห์ค่าทางชลศาสตร์และค่าการแพร่กระจายของมลสารในลำน้ำแม่เมาะ ซึ่งพารามิเตอร์คุณภาพน้ำที่ศึกษา คือ ปริมาณของแข็งที่ละลายได้ทั้งหมด ( Total Dissolved Solids; TDS ) และซัลเฟต ( Sulfate ) ซึ่งเป็นมลสารที่สำคัญอันเนื่องมาจากการดำเนินกิจกรรมของโรงไฟฟ้าและเหมืองแม่เมาะ โดยขอบเขตของต้นน้ำอยู่ห่างจากโรงไฟฟ้า หน่วยที, 1 - 3 ประมาณ 2 กิโลเมตร ซึ่งรองรับน้ำทิ้ง จากเหมืองแม่เมาะและโรงไฟฟ้า หน่วยที่ 1 - 3 และอยู่ห่างจากโรงไฟฟ้า หน่วยที่ 4 - 13 ประมาณ 2 กิโลเมตร ซึ่งรองรับน้ำทิ้งจากโรงไฟฟ้า หน่วยที่ 4 - 13 ขอบเขตท้ายน้ำอยู่ห่างจากอ่างแม่เมาะ ประมาณ 1 กิโลเมตร โดยมี สถานีปรับเทียบค่าระดับน้ำและพารามิเตอร์คุณภาพน้ำ อยู่ห่างจากอ่างแม่เมาะ ประมาณ 200 เมตร ข้อมูลที่ใช้ในการปรับเทียบแบบจำลองทางคณิตศาสตร์ เก็บสำรวจในช่วงเดือนมกราคมถึงมิถุนายน พ.ศ. 2540 โดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ( กฟผ. ) ซึ่งผลการปรับเทียบแบบจำลองโดย HD model คำนวณค่าสัมประสิทธิ์ความขรุขระแมนนิ่ง ( Manning’s n ) มีค่าระหว่าง 0.033 - 0.050 เมตร1/3/ วินาที และโดย HD model คำนวณค่าสัมประสิทธิ์การแพร่กระจาย ( Dispersion Coefficient ) มีค่าระหว่าง 700 - 900 เมตร2/วินาที ค่าที่ได้จากการปรับเทียบ นำมาใช้ในการตรวจสอบความถูกต้องของแบบจำลอง ผลการตรวจสอบความถูกต้องของแบบจำลอง โดยใช้ข้อมูลที่เก็บสำรวจในช่วงเดือนกรกฎาคมถึงตุลาคม พ.ศ. 2540 พบว่าระดับน้ำ ปริมาณของแข็งที่ละลายได้ทั้งหมดและซัลเฟตจากการคำนวณ มีค่าใกล้เคียง กับข้อมูลจากการสำรวจ ซึ่งเมื่อนำมาทดสอบหาค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์อย่างง่าย ได้ค่า r = 0.9201 , 0.9461 และ 0.9429 ตามลำดับ และค่าจากข้อมูลทั้งสอง ไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญ ( Paired t-test ) ที่ระดับความเชื่อมั่น 95 %