แนวทางด้านผังเมืองเพื่อการป้องกันอาชญากรรม ในเขตชุมชนชานเมืองของกรุงเทพมหานคร : กรณีศึกษาเขตรับผิดชอบสถานีตำรวจนครบาลหนองแขม

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงปัญหาอาชญากรรมที่เกิดขึ้นในชุมชนชานเมืองกรุงเทพมหานครที่มีความเกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อมทางกายภาพ เพื่อเสนอแนวทางแก้ไขด้วยมาตรการต่าง ๆ เพื่อเกิดประสิทธิภาพในการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรม การศึกษาได้เลือกพื้นที่ศึกษาในเขตรับผิดชอบของสถานีตำรวจนครบาลหนองแขมเพื่อเป็นตัวแทนของชุมชนชานเมือง วิธีศึกษาจากข้อมูลพื้นที่ศึกษาจากภาพถ่ายทางอากาศ การเดินสำรวจและการเก็บสถิติคดี 6 ปี (พ.ศ. 2533-2538) แบ่งพื้นที่ศึกษาออกเป็น 4 เขตย่อยศึกษาในสองระดับคือสภาพแวดล้อมทั่วไป ได้แก่การใช้ประโยชน์ที่ดินและสภาพแวดล้อมเฉพาะ ได้แก่ สภาพกายภาพในชุมชน แสงสว่าง การเข้าถึงพื้นที่สิ่งปลูกสร้าง ฯลฯ ผลการศึกษาพบว่าในพื้นที่ศึกษามีบริเวณที่สภาพแวดล้อมส่งเสริมให้เกิดคดีอาชญากรรม 10 แห่ง โดยอาชญากรรมที่เกิดขึ้นจะกระจุกตัวอยู่บริเวณใดบริเวณหนึ่งที่มีสภาพแวดล้อมเฉพาะอย่าง ในระดับสภาพแวดล้อมทั่วไปพบว่า บริเวณที่มีสิ่งปลูกสร้างหนาแน่น มีประชากรอาศัยอยู่หนา แน่น จะมีสถิติคดีที่เกิดขึ้นสูง และความสัมพันธ์ของอาชญากรรมที่เกิดขึ้นกับการใช้ที่ดิน จะมีความสัมพันธ์ในการเกิดคดีมากน้อยแตกต่างกัน ย่านการค้าจะมีโอกาศเกิดคดีได้มากกว่าย่านที่พักอาศัยย่านที่ว่างและย่านเกษตรกรรมตามลำดับ สำหรับในสภาพแวดล้อมเฉพาะที่พบว่า ปัจจัยด้านแสงสว่าง การออกแบบผังชุมชน การเข้าถึง และประสิทธิภาพในการควบคุมพื้นที่ เป็นปัจจัยอย่างหนึ่งที่จะเพิ่ม หรือลดช่องโอกาสของอาชญากรที่จะประกอบอาชญากรรม และพฤติกรรมความมีส่วนร่วมของคนในชุมชนที่จะแสดงออกด้วยการควบคุมดูแลพื้นที่ มาตรการรักษาความปลอดภัย รวมถึงมาตรการด้านอื่นๆ ล้วนเป็นปัจจัยแฝงที่จะสามารถบ่งบอกได้ว่าจะควบคุมอาชญกรรมที่เกิดขึ้นในชุมชนได้หรือไม่ ข้อเสนอแนะที่ได้จากการศึกษา เพื่อวางแผนป้องกันอาชญากรรมที่จะเกิดขึ้น ได้แก่ การปรับปรุงสภาพแวดล้อมทางกายภาพที่มีอยู่ เพื่อให้เกิดลักษณะทางกายภาพที่เป็นอุปสรรคต่อการประกอบอาชญากรรมมากที่สุด ได้แก่ การเพิ่มแสงสว่างเข้าในพื้นที่ เพิ่มประสิทธิภาพการเข้าถึงพื้นที่การสร้างระเบียบภายในพื้นที่รวมถึง การเสริมสร้างทัศนคติ ความรู้สึกของคนในชุมชน ในการมีส่วนร่วมและรับผิดชอบชุมชน เพื่อส่งผลต่อการควบคุมอาชญากรรมที่จะเกิดขึ้นในชุมชน