การประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ เพื่อวางแผนการใช้ที่ดินจังหวัดตราด

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการศึกษาสภาพการใช้ที่ดิน และปัญหาที่เกี่ยวเนื่องกับการใช้ที่ดิน ปัจจัยที่กำหนดหรือเป็นอุปสรรคต่อการใช้ที่ดินวิเคราะห์ศักยภาพ และแนวโน้มของการใช้ที่ดิน และเสนอแนะแนวทางในการวางแผนการใช้ที่ดินที่เหมาะสมของจังหวัดตราด โปรแกรมประยุกต์ที่ใช้คือ PC ARC/INFO จากการศึกษาพบว่า สภาพพื้นที่จังหวัดตราดเป็นพื้นที่ลูกคลื่นลอนลาดถึงลอนชัน เป็นผลให้เกิดความหลากหลายและความสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญต่อการพัฒนาในเชิง เศรษฐกิจ ในช่วงเวลาที่ผ่านมาทรัพยากรต่าง ๆ ดังกล่าวถูกนำมาใช้ประโยชน์เพื่อกิจกรรมทางด้านเกษตรกรรม การทำเหมืองแร่รัตนชาติเป็นสาเหตุสำคัญที่ก่อใช้เกิดการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินมากที่สุด และกลายเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบเชื่อมโยงต่อการใช้ประโปชน์ที่ดินอื่น ๆ จากผลการวิเคราะห์สภาพปัญหาที่เกิดขึ้นในพื้นที่จังหวัดตราดพบว่า ปัญหาส่วนใหญ่เป็นปัญหาเกี่ยวกับทรัพยากรธรรมชาติ ซึ่งเป็นปัญหาทางด้านกายภาพ และส่งผลกระทบต่อปัญหาเศรษฐกิจและสังคม โดย เฉพาะทรัพยากรดิน ทรัพยากรน้ำ และทรัพยากรป่าไม้ ความรุนแรงของปัญหาที่เกิดขึ้นจะพบมากบริเวณอำเภอเขาสมิง อำเภอบ่อไร่ และบางส่วนของอำเภอแหลมงอบ การวางแผนการใช้ที่ดินของจังหวัดนี้ เน้นการแกัไขปัญหาหางด้านกายภาพ โดยมีแนวความคิด คือ การพัฒนาเกษตรกรรมและการพัฒนาการท่องเที่ยวควบคู่ไปกับการรักษาสภาพแวดล้อม โดยในแผนการใช้ที่ดินในอนาคตจนถึงปี พ.ศ. 2554 เสนอให้แบ่งพื้นที่จังหวัดตราดออกเป็น 3 เขตใหญ่ ๆ คือ พื้นที่สงวน พื้นที่อนุรักษ์ และพื้นที่พัฒนา นอกจากนี้ยังเสนอแผนพัฒนาทางกายภาพที่สนับสนุนแผนการใช้ที่ดินดังกล่าว ได้แก่ แผนพัฒนาโครงข่ายคมนาคม แผนพัฒนาศูนย์กลางเศรษฐกิจและสาธารณูปการ แผนพัฒนาแหล่งน้ำ และแผนพัฒนาการท่องเที่ยว โดยเน้นแผนพัฒนาการใช้ที่ดินของจังหวัดตราดเป็นสำคัญ สำหรับประเด็นการนำเอาระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์มาใช้งานในการวางแผนการใช้ที่ดินจังหวัดตราดครั้งนี้พบว่า สามารถใช้ระบบนี้ช่วยในการวิเคราะห์เชิงพื้นที่ได้เป็นอย่างดี และมีประสิทธิภาพ แต่ทั้งนี้ผู้ใช้จะต้องมีความเข้าใจในกระบวนการวางแผนเป็นอย่างดี และมีพื้นฐานความรู้เกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ และโปรแกรมประยุกต์ที่ใช้งาน จึงสามารถใช้ประโยชน์จากระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ในการวางแผนได้อย่างเต็มที่