การทำแผนที่ความเสี่ยงต่ออุทกภัยในลุ่มน้ำเพชรบุรี

Abstract

งานวิจัยนี้มีจุดประสงค์ที่จะศึกษาสาเหตุและลักษณะของน้ำหลาก และทำแผนที่แสดงพื้นที่เสี่ยงต่ออุกทกภัยในลุ่มน้ำเพชรบุรี ข้อมูลทางอุกทกวิทยาของลุ่มน้ำได้จากรายงาน และงาน วิจัยที่มีผู้ทำมาก่อน ขนาดและความถี่ของน้ำหลาก โดยวิธีกัมเบล วิเคราะห์จากข้อมูลปริมาณน้ำสูงสุดในช่วงปี 2508-2540 ได้ทำการสำรวจภาคสนามโดยใช้แผนที่ธรณีสัณฐานและระดับความสูงของพื้นดินเป็นแผนที่ฐาน เพื่อรวบรวมข้อมูลเกี่ยวกับน้ำหลาก โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อมูลความถี่ ความลึกและระยะเวลาท่วมขัง ซึ่งได้จากแบบสอบถามที่จุดสุ่มตัวอย่าง 63 จุด นอกจากนี้ยังใช้แผนที่พื้นที่น้ำความถี่ ความลึกและระยะเวลาท่วมขัง ซึ่งได้จากแบบสอบถามที่จุดสุ่มตัวอย่าง 63 จุด นอกจากนี้ยังใช้แผนที่พื้นที่น้ำท่วมของกรมชลประทานที่เกิดจากพายุ 3 ปีติดต่อกันได้แก่ปี 2536-2540 และรายงานความเสียหายจากน้ำหลากของหน่วยงานราชการต่าง ๆ ด้วย สาเหตุหลักของการเกิดอุทกภัยในลุ่มน้ำเพชรบุรี พบว่าเกิดจากฝนตกหนักซึ่งเป็นอิทธิพลของลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้ และพายุหมุน นอกจากนี้ลักษณะภูมิประเทศของลุ่มน้ำและปัจจัยที่เกิดจากการกระทำของมนุษย์ เช่น การใช้ที่ดิน ทางหลวงแผ่นดิน เขื่อน คันกั้นน้ำ เป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อชนิดและความรุนแรงของอุทกภัย พื้นที่เสี่ยงภัยในลุ่มน้ำเพชรบุรีแบ่งเป็น 5 เขต ได้แก่ เนินตะกอนรูปพัดตอนบน หรือพื้นที่ความเสี่ยงสูงต่อน้ำท่วมฉับพลัน น้ำหลากมีคาบการเกิดทุก 2 ปี ระดับน้ำสูงประมาณ 2 เมตร มีอัตราเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว แต่ระยะเวลาการท่วมขังสั้น เขตที่สอง เนินตะกอนรูปพัดตอนล่าง หรือ เขตที่มีความเสี่ยงต่อน้ำท่วมฉับพลันปานกลาง มีลักษณะของน้ำหลากคล้ายเขตแรกแต่มีความรุนแรงน้อยกว่า เขตที่สาม ที่ราบชายฝั่ง เป็นบริเวณที่มีความเสี่ยงต่อน้ำหลากที่มีความลึกปานกลาง (50-80 เซนติเมตร) เกิดขึ้น 1 ครั้งในทุก 2 ปี และมีระยะเวลาท่วมขังนาน (1 เดือนขึ้นไป) เขตที่สี่ที่ราบน้ำทะเลท่วมถึง เป็นบริเวณที่ได้รับผลกระทบจากน้ำทะเลหนุน ลักษณะของน้ำหลากคล้ายกับเขตที่สาม และระยะเวลาท่วมขังสั้นกว่า เขตที่ห้า ที่ราบดินดอนสามเหลี่ยมปากแม่น้ำเก่า ที่บริเวณเทศบาลเมืองเพชรบุรีเป็นพื้นที่มีความเสี่ยงต่ออุทกภัยต่ำ เพราะเป็นพื้นที่สูงและมีการใช้มาตรการป้องกันน้ำหลาก