ชนชั้นนำและโครงสร้างอำนาจชุมชน : การศึกษาเปรียบเทียบระหว่างองค์การบริหารส่วนตำบล ในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์

Abstract

ศึกษาว่า ใครหรือกลุ่มบุคคลใดเป็นชนชั้นนำ ที่มีอำนาจในการปกครองชุมชน แล้วชนชั้นนำนั้นมีคุณสมบัติพิเศษอะไร ที่ส่งเสริมให้ได้รับการยอมรับเป็นชนชั้นนำ กลุ่มชนชั้นนำด้วยกันมีความสัมพันธ์เชิงอำนาจซึ่งกันและกันอย่างไร และศึกษาเปรียบเทียบว่า ลักษณะชนชั้นนำและโครงสร้างอำนาจชุมชน ระหว่างองค์การบริหารส่วนตำบลชั้น 5 และองค์การบริหารส่วนตำบลชั้น 3 แตกต่างกันอย่างไร โดยศึกษาเชิงสำรวจโดยใช้แบบสอบถามและศึกษาภาคสนาม ด้วยวิธีการแบบผู้มีส่วนร่วม ในฐานะผู้สังเกตศึกษา ในองค์การบริหารส่วนตำบล 2 แห่ง คือ องค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำปราณ (ชั้น 3) และองค์การบริหารส่วนตำบลวังก์พง (ชั้น 5) ผลของการศึกษาสรุปได้ดังนี้ องค์การบริหารส่วนตำบลปากน้ำปราณและองค์การบริหารส่วนตำบลวังก์พง มีชนชั้นนำของชุมชนคือ บุคคลที่ดำรงตำแหน่งที่สำคัญในชุมชน โดยมีคุณสมบัติสำคัญคือ มีรายได้เฉลี่ยของครอบครัวต่อปีสูง มีกรรมสิทธิ์ในที่ดินมาก มีการศึกษาสูง มีสายสัมพันธ์กับเจ้าหน้าที่รัฐมาก มีความเป็นผู้นำทางความคิดเห็น และเป็นเครือญาติกับชนชั้นนำเก่า ลักษณะความสัมพันธ์เชิงอำนาจของชนชั้นนำ มีความสัมพันธ์เชิงอำนาจเชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะความสัมพันธ์ในกลุ่มชนชั้นนำระดับสูง ส่วนลักษณะโครงสร้างอำนาจชุมชนของทั้งสองชุมชนคล้ายคลึงกันคือ มีลักษณะเป็นปิรามิด (pyramids) โดยที่ชนชั้นนำเป็นคนจำนวนน้อย ที่อยู่ในตำแหน่งสูงสุดของปิรามิดสังคม และเป็นผู้ที่ผูกขาดการใช้อำนาจและการตัดสินใจของชุมชนไว้ทั้งหมด โดยบุคคลเหล่านี้จะเป็นบุคคลที่มีบทบาทสูง ในองค์การบริหารส่วนตำบลทั้งสองแห่ง