การประเมินความเสี่ยงของการไหลเวียนของยีนจากพืชจำลองพันธุ์ไปสู่พืชและจุลชีพในดิน

Abstract

วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์นี้เพื่อศึกษาความเป็นไปในการปนพันธุ์ถั่วเหลืองจำลองพันธ์สู่ระบบการปลูก และศึกษาผลกระทบของพืชจำลองพันธ์ต่อสิ่งแวดล้มบางประการในพื้นที่ศึกษาเขตภาคกลางตอนบนและภาคเหนือของประเทศไทย (จ.เพชรบูรณ์ นครสวรรค์ สุโขทัย เลย เชียงใหม่) โดยอาศัยแนวคิดนำชุดตรวจสอบอย่างง่ายบนพื้นฐานของการตรวจยีนในบริเวณแกนหลักของ CaMV 35S โปรโมเตอร์ มาประยุกค์ใช้ในการสำหรับใช้ตรวจสอบการไหลเวียนของยีนจากพืชจำลองพันธุ์ไปสู่พืชตระกูลถั่วชนิดที่พบในแปลงปลูก ทดสอบการแพร่กระจาย ตลอดจนอายุของละอองเรณูที่สามารถมีชีวิตอยู่ได้ในสภาพแวดล้อมการไหลเวียนของยีนจากพืชจำลองพันธุ์ไปสู่จุลชีพในลำไส้ผึ้งและแมลงในกลุ่ม Pollinator อื่นๆ การไหลเวียนของยีนจากพืชจำลองพันธุ์ไปสู่จุลินทรีย์ในดินและเชื้อไรโซเบียมในระบบพึ่งพาอาศัยในปมราก ตลอดจนความคงตัวอยู่ของพลาสมิด DNA ในชุดดินตัวแทน 5 ชุดดิน ได้แก่ ชุดดินกำแพงแสง ชุดดินทรายบางบอน ชุดดินรังสิต ชุดดินวาริน และชุดดินชัยบาบาล ภายใต้สภาพแวดล้อมกึ่งปิด เมื่อนำเทคนิคการทดสอบชิ้นส่วนดีเอ็นเอ ณ บริเวณ 35S โปรโมเตอร์มาประยุกต์ใช้ พบถั่วเหลืองที่จำหน่ายในท้องตลาดในกรุงเทพฯ เป็นถั่วเหลืองนำเข้าและเป็นถั่วเหลืองจำลองพันธุ์ ที่มีอัตราการงอกแปรผันอยู่ระหว่าง 20.8-70.8% จึงมีโอกาสปนพันธ์สู่ระบบผลิต การตรวจสอบการปนพันธุ์ถั่วเหลืองในพื้นที่ปลูกในเขตภาคกลางตอนบนและภาคเหนือตอนล่างพบการปนพันธุ์ผลการศึกษาพบว่าชุดตรวจสอบอย่างง่ายในการศึกษาพัฒนาขึ้นเพื่อตรวจสอบแกนหลักของยีนจากพืชจำลองพันธุ์สามารถตรวจสอบได้เป็นอย่างดีและเมื่อนำชุดตรวจสอบมาใช้ทดสอบตัวอย่างถั่วเหลือง ในเขตภาคกลางตอนบนและภาคเหนือพบว่าปัจจุบันถั่วจำลองพันธุ์มีการกระจายตัวไปสู่มือเกษตรกรทั้งในรูปผลผลิตและเมล็ดพันธุ์ พบถั่วเหลืองจำลองพันธ์มีการปนเปื้อนอยู่ในตลาดเมล็ดพันธ์และแปลงปลูกของเกษตรกรจำนวน 38 ตัวอย่าง โดยถั่วเหลืองดังกล่าวมีอัตราการงอกสูงสามารถใช้หมุนเวียนในระบบการผลิตได้ ในเบื้องต้นพบความเป็นไปได้ที่จะเกิดการปนพันธุ์โดยคนและแมลงผสมเกสรจำพวกผึ้งการศึกษาการไหลเวียนของยีน พบว่าชิ้นส่วนดีเอ็นเอจากถั่วเหลืองจำลองพันธุ์สามารถถ่ายทอดไปสู่แบคทีเรียในดิน แบคทีเรียในปมราก ในลำไส้ผึ้งที่เลี้ยงด้วยอาหารผงถั่วเหลืองจำลองพันธุ์บดละเอียด และสามารถตรวจสอบการคงสภาพของดีเอ็นเอในชุดดินทั้ง 5 ชุด (ชุดดินทรายมาบบอน ชุดดินชัยบาดาล ชุดดินวาริน ชุดดินกำแพงเพชร ชุดดินรังสิต) เป็นเวลาอย่างน้อย 84 วัน