การศึกษาเพื่อวางแผนพัฒนาการท่องเที่ยวในกรุงรัตนโกสินทร์

Abstract

ประเทศไทยเป็นประเทศที่อยู่ในระหว่างการพัฒนา จึงมีกานำสินค้าเข้ามากกว่าการส่งสินค้าออก และเสียดุลการค้า กับต่างประเทศทุก ๆ ปี การท่องเที่ยวเป็นอุตสาหกรรมประเภทหนึ่งที่ทำรายได้เข้าประเทศในอันดับสูงเรื่อยมา ทำให้ลดการเสียดุลการค้าลงได้มาก ดังนั้นการพัฒนาทรัพยากรการท่องเที่ยวที่มีอยู่ ให้มีศักยภาพสูงสุดจึงเป็นการพัฒนาประเทศทางหนึ่ง วิทยานิพนธ์ฉบับนี้ มีสาระสำคัญเกี่ยวกับแหล่งท่องเที่ยวประเภทโบราณสถานในบริเวณกรุงรัตนโกสินทร์ ในการที่จะศึกษาความเป็นไปได้และความเหมาะสมที่จะเป็นแหล่งท่องเที่ยว เพื่อเป็นแนวทางในการวางแผนพัฒนาการท่องเที่ยวต่อไป จากการศึกษาพบว่า บริเวณกรุงรัตนโกสินทร์เป็นพื้นที่ที่มีความเก่าแก่ เป็นที่ตั้งและจุดเริ่มต้นความเป็นเมืองของกรุงเทพมหานคร จึงมีแหล่งโบราณสถานประเภทต่าง ๆ และกิจกรรมประเพณีอยู่ในพื้นที่จำนวนมากกว่าบริเวณอื่น ๆ ของกรุงเทพมหานคร และรัฐบาลก็มีนโยบายที่จะอนุรักษ์โบราณสถานที่สำคัญ ๆ ในบริเวณนี้ไว้ ในวาระงานฉลองครบ 200 ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2525 บริเวณดังกล่าวจึงคงคุณค่าทางศิลปยุคต้นรัตนโกสินทร์ ที่ไม่มีแห่งอื่นใดในโลกเสมอเหมือน เป็นที่น่าสนใจแก่ชาวต่างประเทศและเหมาะที่จะพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้อย่างดี นักท่องเที่ยวที่เข้ามาประเทศไทยมีแนวโน้มสูงขึ้นทุกปี แหล่งท่องเที่ยวในกรุงรัตนโกสินทร์โดยเฉพาะพระบรมมหาราชวัง วัดพระแก้วและวัดพระเชตุพนฯ ก็มีการจัดนำเที่ยวโดยบริษัทท่องเที่ยวในปัจจุบัน และนักท่องเที่ยวก็ให้ความสนใจมาเที่ยวชมรวมทั้งมีความประทับใจมากกว่าแหล่งท่องเที่ยวประเภทเดียวกันและแหล่งท่องเที่ยวประเภทอื่น ในส่วนอื่นของประเทศ นโยบายหลักของรัฐฯ สำหรับพื้นที่กรุงรัตนโกสินทร์ จึงควรทำการอนุรัก์ไว้เป็นโบราณสถานย่านประวัติศาสตร์ เพื่อให้เป็นแหล่งทรัพยากรท่องเที่ยว แต่ในสภาพปัจจุบัน พบว่า ตัวโบราณสถานมีการบูรณะซ่อมแซมในวาระเพื่อนสองกรุงฯ 200 ปี แต่สภาพโดยรอบโบราณสถานมีการเปลี่ยนแปลงประเภทกิจกรรม ตามภาวะเศรษฐกิจ ประชากรมีการย้ายออกจากพื้นที่ การเพิ่มการใช้ที่ดินประเภทกิจกรรม อาคารมีแนวโน้มสูงขึ้นและมีกิจกรรมมากขึ้น มีผลต่อการเพิ่มปริมาณการจราจรและบริการสาธารณะต่าง ๆ ทำให้เป็นการทำลายโบราณสถานทรัพยากรแหล่งท่องเที่ยวในบริเวณฯ ทั้งโดยทางตรงและทางอ้อม ส่วนนักท่องเที่ยวต่างประเทศที่เข้ามาประเทศไทย พบว่า หลักเกณฑ์ใหญ่ในการตัดสินใจเลือกแหล่งท่องเที่ยว นักท่องเที่ยวเลือกที่จะไปยังสถานที่ท่องเที่ยวที่มีความปลอดภัย ไม่มีปัญหาจราจรและอากาศดีไม่มีมลภาวะ แต่สภาพของกรุงเทพฯตามความเห็นของนักท่องเที่ยวกลุ่มเดียวกันพบว่า ไม่มีความปลอดภัย มีปัญหาจราจรทั้งในด้านความปลอดภัยเมื่อเดินถนนและการติดขัดจราจร รวมทั้งอากาศไม่ดีมีมลภาวะอีกด้วย จากสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นปัญหาเหล่านี้ ส่งผลไปถึงการจัดการท่องเที่ยวในบริเวณกรุงรันโกสินทร์ เพราะกิจกรรมในพื้นที่ที่สับสน การจราจรติดขัดและการให้บริการต่าง ๆ ไม่เพียงพอ ทำให้การท่องเที่ยวของนักท่องเที่ยวต้องเสียเวลาไปกับการเดินทาง การเที่ยวชมวัดต่าง ๆ ได้น้อยลง แหล่งท่องเที่ยวอื่น ๆ ในบริเวณกรุงฯ นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่ไม่ได้ไปชม เพราะ เวลาน้อยรวมทั้งไม่มีที่จอดรถในบริเวณแหล่งท่องเที่ยวเหล่านั้น ในขณะที่นักท่องเที่ยวมีความต้องการชมโบราณสถานให้มากกว่าที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน ในการศึกษานี้จึงเสนอแนะเพื่อแก้ปัญหาต่าง ๆ โดยให้มีการอนุรักษ์พื้นที่เป็นย่านประวัติศาสตร์และมีศักยภาพการท่องเที่ยวสูงสุดตามนโยบายหลัก โดยการจัดระเบียบการใช้ที่ดินที่เหมาะสม ควบคุมเพื่อให้มีกิจกรรมที่สอดคล้อง ไม่เป็นปัญหากับการอนุรักษ์และการท่องเที่ยว เสนอแนะให้มีการจัดระเบียบการจราจร เช่น ลดปริมาณการจราจรลงโดยเฉพาะการจราจรที่เป็นปัญหาแก่โบราณสถาน เสนอแนะระบบการขนส่งและจัดการจราจรขนส่งทางน้ำให้มากขึ้น รวมทั้งการจัดรูปแบบการท่องเที่ยวในบริเวณฯ ให้มีประสิทธิภาพสูงสุดเพื่อหน่วยงานต่างของรัฐฯ และเอกชน ใช้เป็นแนวทางในการวางแผนพัฒนาและปฏิบัติต่อไป