เครือข่ายการแพร่กระจายข่าวสารที่มีต่อความมุ่งหวังของประชาชน ในชนบทเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสถานภาพทางเศรษฐกิจ และสังคมของบุตรหลาน : ศึกษาเฉพาะกรณีนิสิตทุนจุฬาฯ-ชนบท จากจังหวัดฉะเชิงเทรา ปีการศึกษา 2526

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาเครือข่ายการแพร่กระจายข่าวสาร เรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ – ชนบท ของประชาชนในจังหวัดฉะเชิงเทรา และศึกษาผลของเครือข่ายการแพร่กระจายข่าวสารที่มีต่อความมุ่งหวังเที่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสถานภาพทางเศรษฐกิจและสังคมของบุตรหลาน ตัวอย่างของการวิจัยครั้งนี้คือผู้ปกครองของนิสิตทุนจุฬาฯ – ชนบท รุ่นที่ ๒ จำนวน ๕ คน ซึ่งอยู่ใน ๔ อำเภอคือ อำเภอเมือง บางน้ำเปรี้ยว บางคล้า และบ้านโพธิ์ ๒ คน และทำการสุ่มตัวอย่างแบบเพิ่มพูน (Snowball) ทำให้ได้ประชากรที่ศึกษา จำนวน ๑๔๐ คน ในการเก็บรวบรวมข้อมูล ใช้วิธีการสัมภาษณ์รายบุคคล โดยใช้แบบสอบถามที่ผู้วิจัยได้จัดทำขึ้น จากการทดสอบสมมติฐานของการวิจัยปรากฎผลดังนี้คือ สมมติฐานที่ ๑ การแพร่กระจายข่าวสารเรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ – ชนบท จะมีลักษณะเป็นเครือข่ายความสัมพันธ์ส่วนบุคคลแบบกระจาย (radial personal network) มากกว่าที่จะเป็นเครือข่ายความสัมพันธ์ส่วนบุคคลแบบเกี่ยวซ้อนติดกัน (Interlocking personal network) สมมติฐานที่ ๒ พฤติกรรมการสื่อสารของบุคคลในเครือข่ายการแพร่กระจายข่าวสารเรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ - ชนบท ทำกันในระหว่างบุคคลที่มีความเหมือนกัน (homophily) มากกว่าบุคคลที่มีความแตกต่างกัน (heterophily) สมมติฐานข้อนี้ไม่ได้รับการยืนยัน สมมติฐานที่ ๓ พฤติกรรมการสื่อสารของบุคคลในเครือข่ายการแพร่กระจายข่าวสารเรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ – ชนบท ทำกันในระหว่างบุคคลที่มีความผูกพันต่อกันแบบสนิทสนมแน่นแฟ้น (strong tie) มากกว่าบุคคลที่มีความผูกพันต่อกันแบบผิวเผิน (weak tie) สมมติฐานข้อนี้ ได้รับการยืนยัน สมมติฐานที่ ๔ การแพร่กระจายข่าวสารภายในเครือข่ายทำให้ผู้ได้รับข่าวสารเกิดความมุ่งหวังเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสถานภาพทาง เศรษฐกิจและสังคมของบุตรหลานในด้านการศึกษา อาชีพ และมาตรฐานความเป็นอยู่ในระดับต่างกัน สมมติฐานข้อนี้ไม่ได้รับการยืนยัน สมมติฐานที่ ๕ โอกาสในการรับข่าวสารของประชาชนเรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ – ชนบท นอกจากจะได้รับโดยตรงตัวต่อตัวแล้วยังได้รับจากข่าวลือด้วย สมมติฐานข้อนี้เป็นสิ่งที่ไม่เป็นจริง จากผลการวิจัยสรุปได้ว่า การแพร่กระจายข่าวสารเรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ - ชนบทจะเกิดเป็นเครือข่ายการสื่อสารขึ้น และบุคคลภายในเครือบ่ายที่ติดต่อสื่อสารกันนี้จะมีความผูกพันอย่างสนิทสนมแน่นแฟ้นต่อกัน การตั้งบ้านเรือนจะอยู่ในละแวก เดียวกัน และพบว่าอายุการศึกษา และรายได้ ไม่มีความสัมพันธ์กับการแพร่กระจายข่าวสารเรื่องนิสิตทุนจุฬาฯ – ชนบท แต่อย่างใด และเมื่อข่าวสารการให้ทุนแพร่กระจายออกไป ทำให้ประชาชนในชนบทส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการที่มหาวิทยาลัยพยายามสนับสนุนให้คนยากจนได้มีโอกาส เรียนต่อ และเห็นความสำคัญและคุณค่าของการศึกษามากขึ้นกว่าเดิม