การหาปริมาณเถ้าในลิกไนต์โดยใช้เทคนิคการกระเจิงกลับของรังสีเอกซ์

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการศึกษาการใช้เทคนิคการกระเจิงกลับของรังลีเอกซ์สำหรับการหาปริมาณเถ้าในลิกไนต์โดยใช้ต้นกำเนิดรังสีพลูโทเนียม -238 แบบวงแหวน ซึ่งมีความแรง 1.11x109 เบคเคอเรล และหัววัดรังลีพรอพอร์ซินนัล นอกจากนี้ได้ใช้หัววัดรังลีเจอร์มาเนียมบริสุทธิ์สูง ช่วยในการศึกษารายละเอียดของสเปคตรัมรังลีเอกซ์ ได้ทำการจัดระบบวัดรังลีเอกซ์กระเจิงเพื่อให้ได้ความเข้มรังลีเอกซ์กระเจิงกลับสูงสุด ซึ่งก็พบว่าระยะห่างระหว่างต้นกำเนิดรังลีกับตัวอย่างลิกไนต์ที่มีค่าเท่ากับ 9 มิลลิเมตร ความหนาวิกฤตของตัวอย่างมีค่าเท่ากับ 2.1 กรัมต่อตารางเป็นติเมตร และเส้นผ่าศูนย์กลางวิกฤตมีค่าน้อยกว่า 4.8 เซนติเมตร ผลการศึกษาอิทธิพลของขนาดเม็ดลิกไนต์ต่อความแปรปรวนในการวัดรังลี พบว่า ค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานในการวัดรังลีเอกซ์กระเจิงกลับเป็นปฏิภาคโดยตรงกับขนาดของเม็ดลิกไนต์โดยค่าเบี่ยงเบนมาตรฐานมีค่าน้อยกว่าร้อยละ 1 เมื่อขนาดเม็ดลิกไนต์เล็กกว่า 0.833 มิลลิเมตร ซึ่งใกล้เคียงกับเมื่อใช้ตัวอย่างที่บดละเอียดและอัดด้วยเครื่องอัดตัวอย่าง การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มรังลีเอกซ์กระเจิงกลับกับปริมาณเถ้า โดยใช้ตัวอย่างลิกไนต์ 34 ตัวอย่าง ที่มีปริมาณเถ้าอยู่ในช่วงร้อยละ 14 ถึง 65 พบว่า ความเข้มรังลีเอกซ์กระเจิงกลับเป็นปฏิภาคผกผันกับปริมาณเถ้า โดยมีสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เท่ากับ 0.97 การศึกษาผลกระทบของปริมาณเหล็กและความชื้น พบว่า ในช่วงปริมาณเถ้าระหว่างร้อยละ 14 ถึง 30 และมากกว่าร้อยละ 30 ขึ้นไป เมื่อปริมาณเหล็กเพิ่มขึ้นร้อยละ 1 จะทำให้ผลการหาปริมาณเถ้าเพิ่มขึ้นไปน้อยกว่าร้อยละ 1.2 และ 5 ตามลำดับ และเมื่อความขึ้นเพิ่มขึ้นร้อยละ 1 จะทำให้หาปริมาณเถ้าได้ลดลงไปน้อยกว่าร้อยละ 0.2 และ 2 ตามลำดับ การหาปริมาณเถ้าของตัวอย่างลิกไนต์ 8 ตัวอย่างที่มีปริมาณเถ้าอยู่ในช่วงร้อยละ 24 ถึง 45 เทียบกับผลการวิเคราะห์ทางเคมีและเทคนิคการส่งผ่านรังลีแกมมา ได้ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์อยู่ระหว่าง 0.92 ถึง0.95