การรับสัมผัสมลพิษอากาศจากไฟป่าและผลกระทบต่อ โรคระบบทางเดินหายใจในเขตพื้นที่ ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย

Abstract

การประเมินผลกระทบต่อสุขภาพจากการสัมผัสมลพิษทางอากาศในพื้นที่ภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ซึ่งเป็นพื้นที่ประสบปัญหามลพิษทางอากาศจากหมอกควันในช่วงฤดูแล้งระหว่างเดือนมกราคมถึงเมษายนของทุกปี สาเหตุหลักของการเกิดปัญหาหมอกควัน คือ การเผาในที่โล่งเพื่อเตรียมพื้นที่เพาะปลูกจนเกิดการลุกลามไปยังพื้นที่ป่า ก่อให้เกิดมลพิษจากไฟป่า เช่น ฝุ่นละอองขนาดเล็กกว่า 10 ไมครอน คาร์บอนมอนอกไซด์ โอโซน และสารประกอบออินทรีย์ระเหย จากการศึกษาพบว่า ความถี่การเกิดไฟป่ามีความสัมพันธ์กับปริมาณมลพิษอากาศ ในช่วงเกิดไฟป่ามีปริมาณมลพิษอากาศสูงกว่าช่วงไม่เกิดไฟป่าอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05) เมื่อประเมินความเสี่ยงต่อสุขภาพจากการรับสัมผัสมลพิษอากาศ 24 ชั่วโมง (Hazard Index : HI) พบว่า การรับสัมผัสก๊าซคาร์บอนมอนอกไซด์และโอโซนในอากาศ ไม่ก่อให้อาจเกิดความเป็นอันตรายต่อสุขภาพ และประชาชนที่ได้รับสัมผัสสารเบนซีนและเอทิลเบนซีนในอากาศมีโอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรคมะเร็ง โดยความถี่การเกิดไฟป่ามีความสัมพันธ์ไปในทิศทางเดียวกันกับค่า HQ เฉลี่ยของคาร์บอนมอนอกไซด์และโอโซนในระดับสูง (r = 0.806 และ 0.745) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.001) สำหรับสารอินทรีย์ระเหยกลุ่ม BTEX ความถี่การเกิดไฟป่ามีความสัมพันธ์ในทิศทางเดียวกันกับ เบนซีนและไซลีนในระดับต่ำ (r = 0.381 และ 0.187) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P < 0.05) นอกจากนี้ได้ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปริมาณมลพิษอากาศจากไฟป่ากับโรคระบบทางเดินหายใจในจังหวัดแม่ฮ่องสอนและจังหวัดพะเยา พบว่า มลพิษอากาศช่วงเกิดไฟป่าเพิ่มโอกาสเสี่ยงต่อการป่วยด้วยโรคระบบทางเดินหายใยอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = 0.001)