ประสิทธิภาพการย่อยสลายน้ำมันดิบของ Exiguobacterium sp. AO-11 ที่คัดแยกจากดินตะกอนบริเวณอ่าวพร้าว เกาะเสม็ด ประเทศไทย

Abstract

จากเหตุการณ์น้ำมันรั่วไหลที่เกิดขึ้นในอ่าวไทยบริเวณนอกชายฝั่งของเกาะเสม็ดเมื่อเดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2556 ซึ่งเหตุการณ์ในครั้งนี้ถือได้ว่าเป็นหนึ่งเหตุการณ์ที่ส่งผลกระทบร้ายแรงต่อสิ่งแวดล้อมในประเทศไทยโดยเฉพาะอย่างยิ่งบริเวณชายฝั่งของอ่าวพร้าว เกาะเสม็ด ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีจุดประสงค์เพื่อคัดแยกแบคทีเรียที่มีประสิทธิภาพในการย่อยสลายน้ำมันดิบ และทดสอบประสิทธิภาพในการบำบัดดินทรายปนเปื้อนน้ำมันดิบของแบคทีเรียที่คัดแยกได้ โดยตัวอย่างดินและดินตะกอนที่ใช้ในงานวิจัยนี้ถูกเก็บมาจาก 12 บริเวณใกล้กับชายหาดของอ่าวพร้าว ซึ่งเก็บภายหลังเหตุการณ์น้ำมันรั่วไหลประมาณ 1 สัปดาห์ และ 1 เดือน พบว่าสามารถเพิ่มจำนวนของกลุ่มแบคทีเรียที่มีความสามารถในการย่อยสลายน้ำมันดิบโดยใช้น้ำมันดิบ 0.25% (ปริมาตร/ปริมาตร) เป็นแหล่งพลังงาน แต่เนื่องจากการนำกลุ่มแบคทีเรียไปใช้ในการบำบัดอาจมีข้อจำกัดจึงคัดแยกแบคทีเรียสายพันธุ์บริสุทธิ์ที่มีความสามารถในการย่อยสลายน้ำมันดิบจากกลุ่มแบคทีเรียและระบุชนิดโดยการวิเคราะห์ลำดับนิวคลิโอไทด์บริเวณ 16S rDNA พบว่า Exiguobacterium sp. AO-11 มีประสิทธิภาพในการย่อยสลายน้ำมันดิบที่ดีที่สุดในงานวิจัยนี้โดยมีประสิทธิภาพในการย่อยสลายน้ำมันดิบ 0.25% (ปริมาตร/ปริมาตร) เท่ากับประมาณ 90% ในระยะเวลา 10 วัน และเนื่องจากการมีลักษณะสมบัติที่ส่งเสริมต่อการย่อยสลายน้ำมันดิบและยังไม่มีรายงานการก่อโรคจึงเลือกใช้ Exiguobacterium sp. AO-11 ในการบำบัดดินทรายที่ปนเปื้อนน้ำมันดิบ 4% (มวล/มวล) จากผลการวิเคราะห์ 16S Metagenomic analysis พบว่าสามารถตรวจพบ Exiguobacterium sp. AO-11 ที่เติมลงไปได้ในวันที่ 20 เท่านั้น ซึ่งคาดว่าแบคทีเรียสายพันธุ์นี้น่าจะเข้ามามีบทบาทในการย่อยสลาย อัลเคนสายยาวและอัลเคนสายกลางในช่วงแรก จึงอาจส่งผลให้แบคทีเรียสายพันธุ์อื่นที่สามารถย่อยสลายน้ำมันดิบเพิ่มจำนวนมากขึ้น อย่างไรก็ตามจากผลการทดลองพบว่าการเติม Exiguobacterium sp. AO-11 ธาตุอาหาร และสารกระจายน้ำมันต่างช่วยส่งเสริมประสิทธิภาพในการย่อยสลายน้ำมันดิบ ดังนั้นการใช้ทั้ง 3 วิธีร่วมกันคือการเติมแบคทีเรียที่มีประสิทธิภาพ การเติมธาตุอาหาร และการเติมสารกระจายน้ำมัน จึงถือเป็นวิธีที่เหมาะสมและเป็นแนวทางในการบำบัดดินทรายปนเปื้อนน้ำมันดิบต่อไป