การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นและองค์ประกอบทางเคมีของฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน ในจังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

ฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน (PM10) เป็นสารมลพิษที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพอากาศ นอกจากนี้ภายในฝุ่นละอองยังประกอบไปด้วยองค์ประกอบทางเคมีหลากหลายชนิด ซึ่งองค์ประกอบดังกล่าวสามารถใช้เป็นตัวบ่งชี้เพื่อบอกแนวโน้มของแหล่งกำเนิดฝุ่นละอองได้ ดังนั้นการศึกษาวิจัยครั้งนี้จึงมุ่งเน้นศึกษาความเข้มข้น และองค์ประกอบทางเคมีทางเคมีของฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน ในบรรยากาศบริเวณจังหวัดสมุทรปราการ โดยมีพื้นที่ศึกษาวิจัยที่มีลักษณะการดำเนินกิจกรรมที่แตกต่างกันทั้งหมด 4 แห่ง ซึ่งได้แก่ ศูนย์ฟื้นฟูอาชีพและสถานสงเคราะห์คนพิการ พระประแดง โรงเรียนวัดกิ่งแก้ว โรงเรียนคลองเจริญราษฎร์ และโรงเรียนปากคลองมอญ ผลการศึกษาความเข้มข้นของฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน ในบรรยากาศพบว่า บริเวณพื้นที่ศึกษาที่มีการดำเนินกิจกรรมหลายประเภท อาทิเช่น กิจกรรมจากโรงงานอุตสาหกรรม การก่อสร้าง การจราจร จะมีความเข้มข้นเฉลี่ยของฝุ่นละอองที่ค่อนข้างสูงกว่า บริเวณพื้นที่ศึกษาที่มีการดำเนินกิจกรรมประเภทเกษตรกรรม นอกจากนี้ยังพบว่าความเข้มข้นเฉลี่ยของฝุ่นละอองช่วงฤดูแล้งของทุกพื้นที่ศึกษา มีค่าสูงกว่าช่วงฤดูฝน โดยพบว่าความเข้มข้นเฉลี่ยของฝุ่นละอองในช่วงฤดูแล้งจะมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 60.86 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ในขณะที่ช่วงฤดูฝนจะมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 39.29 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ซึ่งพบว่ามีค่าลดลงประมาณ 14-51% ทั้งนี้เป็นผลสืบเนื่องมาจากกระบวนการชะล้างของฝน เนื่องจากเป็นกระบวนการหลักที่สามารถช่วยลดระดับความเข้มข้นของฝุ่นละอองในบรรยากาศได้ ผลการศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน พบว่าองค์ประกอบที่มีสัดส่วนสูงกว่า 1% ของทุกพื้นที่ศึกษาทั้งสองช่วงฤดูได้แก่ Na, Si, Fe, S, Cl, K, Zn, OC, EC, SO[subscript 4][superscript 2-], NO[subscript 3][superscript -], Cl[superscript -], Na[superscript +] และ K[superscript +] โดยคาดว่าองค์ประกอบดังกล่าวน่าจะมีแนวโน้มมาจากแหล่งกำเนิดประเภทอุตสาหกรรม เช่น การเผาไหม้เชื้อเพลิงหรือจากกระบวนการผลิต นอกจากนี้ยังคาดว่าน่าจะมาจากยานพาหนะ การเผาขยะรวม การเผาไหม้ชีวมวล ฝุ่นดิน และฝุ่นถนน รวมทั้งจากละอองไอทะเล อย่างไรก็ตามพบว่า Ca, Sc และ NH[subscript 4][superscript +] จะมีสัดส่วนที่สูงในช่วงฤดูแล้ง ซึ่งคาดว่าส่วนใหญ่น่าจะมาจากอุตสาหกรรม ในขณะที่ Al, Cr, Co, Ni, Cs และ Ce จะมีสัดส่วนที่สูงในช่วงฤดูฝน โดยคาดว่าน่าจะมีแนวโน้มมาจากแหล่งกำเนิดที่ใกล้เคียงมากขึ้น เช่น ยานพาหนะและฝุ่นดิน ทั้งนี้มีความเป็นไปได้ว่าในช่วงฤดูฝนฝุ่นละอองที่ถูกพัดพามาในระยะทางไกลๆ จะเกิดการตกสะสมโดยกระบวนการชะล้างของฝน ดังจะเห็นได้จากความเข้มข้นเฉลี่ยของฝุ่นละอองที่มีแนวโน้มลดลงเช่นกัน อาจสรุปได้ว่าฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน ในบรรยากาศบริเวณจังหวัดสมุทรปราการส่วนใหญ่ จะได้รับผลกระทบจากการดำเนินกิจกรรมประเภทอุตสาหกรรม เนื่องจากพบว่าเป็นจังหวัดที่มีโรงงานอุตสาหกรรมค่อนข้างหนาแน่น