บทบาทของหนังสือพิมพ์ในการส่งเสริมการศึกษาตามแนวนโยบายปฏิรูปการศึกษา และความคาดหวังของสังคม

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษา บทบาทหนังสือพิมพ์ในการส่งเสริมการศึกษาตามแนวนโยบายปฏิรูปการศึกษา ปัจจัยที่เป็นตัวกำหนดบทบาท และความคาดหวังของสังคมที่มีต่อบทบาทของหนังสือพิมพ์ในการส่งเสริมการศึกษา โดยใช้วิธีการวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) และการสัมภาษณ์เจาะลึก (In-depth Interview) ผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้ หนังสือพิมพ์ส่งเสริมการศึกษาโดยตรงตามนโยบายน้อยกว่าการส่งเสริมการศึกษาโดยอ้อมตามนโยบายปฏิรูปการศึกษา และการส่งเสริมการศึกษาโดยตรง นโยบายที่ได้รับการส่งเสริมมากที่สุดคือ นโยบายการศึกษาตลอดชีวิต รองลงมาคือ นโยบายปฏิรูปการเรียนรู้ และนโยบายการมีส่วนร่วมของสังคม ส่วนการส่งเสริมการศึกษาโดยอ้อม พบว่า 3 อันดับแรกเป็นเนื้อหาในเชิงบวก ส่วน 3 อันดับถัดมาเป็นเรื่องของความขัดแย้งหรือเนื้อหาในเชิงลบ แต่หากพิจารณาถึงตำแหน่งหน้า เรื่องที่ถูกนำเสนอขึ้นหน้าหนึ่งมากที่สุดจะเป็น 3 ประเด็นที่มีคุณค่าข่าวเรื่องความขัดแย้ง มีการใช้แหล่งข่าวบน-ล่าง (Top-down) มากกว่าแหล่งข่าวล่าง-บน (Bottom-up) โดยแหล่งข่าวบน-ล่าง ใช้มากที่สุดคือ แหล่งข่าวจากหน่วยงานภาครัฐ ดังนั้นข่าวที่ออกมาส่วนใหญ่จึงเป็นข่าวในระดับนโยบาย ส่วนแหล่งข่าวล่าง -บน ใช้มากที่สุด คือ ผู้สื่อข่าว การส่งเสริมการศึกษาทั้งโดยตรงและโดยอ้อม พบว่า หนังสือพิมพ์แสดงบทบาทการเป็นผู้แจ้งข่าวสารสูงสุด ปัจจัยที่เป็นตัวกำหนดบทบาทด้านการศึกษาของหนังสือพิมพ์ คือ นโยบายองค์กร ประเด็นข่าวและนักข่าว การตระหนักถึงความสำคัญของการศึกษาที่ผู้บริโภคเห็นว่า หนังสือพิมพ์ไม่ให้ความสำคัญกับข่าวการศึกษา ส่วนผู้ผลิตข่าวสารกลับเห็นว่า ประชาชนไม่ให้ความสนใจบริโภคข่าวการศึกษา นอกจากนี้ก็มีเรื่องของธุรกิจ แหล่งข่าว พื้นที่ในการนำเสนอและเวลาที่จำกัด ที่เข้ามาเป็นปัจจัยสำคัญด้วย ในส่วนความคาดหวังของสังคมต่อบทบาทหนังสือพิมพ์ในการส่งเสริมการศึกษา คือ อยากให้หนังสือพิมพ์เป็นตัวกระตุ้นสังคม สร้างความตระหนักในเรื่องของการศึกษาให้กับคนในสังคมมากขึ้น และเพิ่มพื้นที่ในการนำเสนอข้อมูลข่าวสารด้านการศึกษา รวมทั้งพยายามเชื่อมโยงการศึกษากับเรื่องต่างๆ ในสังคม เพื่อชี้ให้ผู้อ่านเห็นว่า การศึกษาสัมพันธ์และสำคัญกับทุกๆ เรื่องในสังคม