การทำเสถียรกากตะกรันจากเตาหลอมเหล็กไฟฟ้า ด้วยปูนซีเมนต์ปอร์ตแลนด์และ/หรือปูนขาว

Abstract

ศึกษาการทำเสถียรกากตะกรันจากเตาหลอมเหล็กด้วยไฟฟ้า โดยใช้วัสดุประสานชนิดต่างๆ เพื่อพิจารณาเลือกใช้ชนิดและสัดส่วนของวัสดุประสานที่เหมาะสมที่สุด ในการทำกากตะกรันจากเตาหลอมเหล็กให้เป็นก้อนแข็ง และมีคุณสมบัติเป็นไปตามประกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2531) และประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2540) กากตะกรันที่ใช้ทดลองเป็นกากตะกรันที่เกิดจากเตาหลอมเหล็ก ในกระบวนการผลิตเหล็กเส้น ซึ่งคาดว่าประเทศไทยจะมีกากตะกรันประเภทนี้ เกิดขึ้นประมาณ 45,300 ตันต่อปี กากตะกรันที่เกิดขึ้นมี 2 ประเภท ได้แก่ กากตะกรันดำ คือ กากตะกรันที่เกิดขึ้นในขั้นตอนการกำจัดสารมลทินในน้ำเหล็ก และกากตะกรันขาว คือ กากตะกรันที่เกิดขึ้นในขั้นตอนการปรับแต่งคุณภาพของน้ำเหล็ก กากตะกรันจากเตาหลอมเหล็กไฟฟ้านี้ ถูกจัดให้เป็นของเสียอันตรายจากแหล่งกำเนิดจำเพาะประเภทหรือจำเพาะชนิด ตามประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2540) ผลการศึกษาพบว่า ปูนซีเมนต์ปอร์ตแลนด์เป็นวัสดุประสานที่เหมาะสมที่สุด ในการทำกากตะกรันทั้ง 2 ชนิดให้เป็นก้อนแข็ง โดยประหยัดค่าใช้จ่ายที่สุดและมีค่ากำลังรับแรงอัดมากที่สุด เมื่อเปรียบเทียบกับวัสดุประสานชนิดอื่น คือ ปูนซีเมนต์ผสมปูนขาว ปูนซีเมนต์ผสมโซเดียมซิลิเกต และปูนซีเมนต์ผสมปูนขาวผสมโซเดียมซิลิเกต ที่อัตราส่วนที่เท่ากัน และพบว่าอัตราส่วนผสมปูนซีเมนต์ที่ร้อยละ 15 เทียบกับน้ำหนักของกากตะกรันทั้ง 2 ประเภท และที่อัตราส่วนน้ำต่อปูนซีเมนต์เท่ากับ 0.7 เป็นสัดส่วนที่ประหยัดค่าใช้จ่ายที่สุด โดยมีค่ากำลังรับแรงอัดผ่านมาตรฐานของกระกาศกรมโรงงานอุตสาหกรรม ฉบับที่ 1 (พ.ศ. 2531) ความหนาแน่นและปริมาณโลหะหนักในน้ำสกัด ผ่านมาตรฐานของประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2540) สำหรับค่าใช้จ่ายซึ่งประกอบด้วย ค่าใช้จ่ายในการทำให้เป็นก้อน ค่าขนส่งไปยังหลุมฝังกลบ และค่าฝังกลบที่ศูนย์บริการกำจัดกากอุตสาหกรรม จังหวัดราชบุรี ในการกำจัดกากตะกรันจากเตาหลอมเหล็กไฟฟ้าทั้ง 2 ชนิด รวมกัน เท่ากับ 1,230 บาท ต่อตันกากตะกรันหรือเท่ากับ 73.80 บาท ต่อการผลิตเหล็กเส้น 1 ตัน หรือคิดเป็นร้อยละ 0.75 ของราคาเหล็กเส้น