การให้ความหมายข่าวในมุมมองผู้รับสาร

Abstract

ศึกษาการให้ความหมายข่าวของผู้รับสารในมิติด้านข้อมูล ด้านคุณภาพและด้านอุดมการณ์ รวมถึงจุดประสงค์ในการเปิดรับข่าว และปัจจัยที่ส่งผลต่อการให้ความหมายข่าวที่แตกต่างกัน ซึ่งวิธีการเก็บข้อมูลใช้การวิจัยเชิงสำรวจโดยแบบสอบถาม การสนทนากลุ่ม และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลกการวิจัยพบว่าจุดประสงค์หลักในการเปิดรับข่าวของผู้รับสาร เน้นการสนองความต้องการด้านปัญญาเป็นหลัก ตามด้วยความต้องการด้านความบันเทิง และการสนองความต้องการด้านอัตลักษณ์ของตนเอง ด้านการให้ความหมายข่าวพบว่าผู้รับสารให้ความหมายข่าว ในมิติด้านข้อมูลหรือคุณลักษณะของข่าว ด้วยองค์ประกอบด้านจริยธรรมหรือคุณธรรม ความมีประโยชน์ต่อส่วนรวม ความไม่ปกติ ความมีประโยชน์เฉพาะบุคคล และความบันเทิง ส่วนมิติด้านคุณภาพประกอบด้วยองค์ประกอบด้านความถูกต้อง ความเป็นมาตรฐานทางวิชาชีพ และความดึงดูดใจ ในด้านมิติด้านอุดมการณ์พบว่าผู้รับสารส่วนใหญ่ มีการมองธรรมชาติข่าวด้วยแนวคิดหลักแบบคาดหวังเชิงบรรทัดฐาน ที่เห็นว่าข่าวคือการรายงานเหตุการณ์ต่างๆ ที่เกิดขึ้นเหมือนกระจกเงาที่ส่องสะท้อนสังคม มากกว่าการมองว่าข่าวคือสินค้า ข่าวคือการสร้างความเป็นจริงทางสังคม และข่าวคือเครื่องมือในการนำเสนออุดมการณ์ ความแตกต่างทางการศึกษาเป็นปัจจัยหลักด้านประชากร ที่มีผลต่อการให้ความหมายข่าวที่แตกต่างกันในแต่ละมิติ ส่วนผู้เปิดรับข่าวโดยมีจุดประสงค์หลัก เพื่อทราบความเป็นไป ของเหตุการณ์ต่างๆ เป็นแหล่งความรู้และเพื่อการฆ่าเวลา จะให้ความสำคัญต่อองค์ประกอบด้านความมีประโยชน์ ความมีจริยธรรมหรือคุณธรรม ความถูกต้อง และความเป็นมาตรฐานทางวิชาชีพ ข้อสังเกตจากผลการวิจัย แสดงให้เห็นว่าสภาพการบริโภคข่าวในชีวิตจริงผู้รับสาร มีการใช้สื่อในเชิงรับมากกว่าเชิงรุก ให้อำนาจต่อนักข่าวในการเลือกเหตุการณ์มานำเสนอ ไม่ค่อยตั้งคำถามหรือเรียกร้องเกี่ยวกับกระบวนการนำเสนอข่าว นอกจากนี้ผู้รับสารขาดความรู้เท่าทันสื่อ ไม่ตระหนักรู้ถึงสิ่งที่ซ่อนอยู่เบื้องหลังการผลิตข่าว ทำให้ข่าวยังคงเป็นเครื่องมือเพื่อสร้างและธำรงรักษาอุดมการณ์ต่างๆ ของสังคมต่อไป