การศึกษาประโยคความซ้อนที่ใช้ "ที่ ซึ่ง อัน" ตามแนวภาษาศาสตร์คอมพิวเตอร์ในเรียงความชนะเลิศรางวัลทุนภูมิพล พ.ศ. 2522-2547

Abstract

วิทยานิพนธ์เล่มนี้มีจุดมุ่งหมายสำคัญ 2 ประการ คือ 1) ศึกษาประโยคความซ้อนที่ใช้ “ที่ ซึ่ง อัน” แนวภาษาศาสตร์คอมพิวเตอร์ในเรียงความชนะเลิศรางวัลทุนภูมิพล พ.ศ. 2522-2547 และ 2) ประยุกต์ผลการศึกษาเพื่อให้เครื่องคอมพิวเตอร์สามารถบอกขอบเขตของประโยคความซ้อนได้ ผลการศึกษาพบว่า ประโยคความซ้อนที่ใช้ “ที่ ซึ่ง อัน” ในเรียงความชนะเลิศรางวัลทุนภูมิพล พ.ศ. 2522-2547 ใช้คำว่า “ที่” เป็นคำชนิดต่างๆ 9 ชนิด ได้แก่ ประพันธสรรพนาม คำเชื่อมอนุพากย์เติมเต็มนาม คำเชื่อมอนุพากย์เติมเต็มกริยา คำบุพบท ส่วนหนึ่งของคำนามประสม ส่วนหนึ่งของคำเชื่อมข้อความ ส่วนหนึ่งของนามวลีที่ขึ้นต้นด้วยคำว่า “การ” คำแปลงนาม และส่วนหนึ่งในอนุพากย์บอกเวลา ใช้คำว่า “ซึ่ง” เป็นคำชนิดต่างๆ 4 ชนิด ได้แก่ ประพันธสรรพนาม คำบุพบท คำเชื่อมข้อความ และคำเชื่อมบอกรายละเอียด และใช้คำว่า “อัน” เป็นคำชนิดต่างๆ 4 ชนิด ได้แก่ ประพันธสรรพนาม ส่วนหนึ่งของคำเชื่อมข้อความ คำเชื่อมข้อความ และคำเชื่อมแสดงตัวอย่าง คำว่า “ที่ ซึ่ง อัน” ในอนุพากย์คุณศัพท์ มี 3 หน้าที่ ได้แก่ 1) หน้าที่แทนประธานหลักและเป็นประธานหรือกรรมของอนุพากย์ 2) หน้าที่แทนกรรมตรงและเป็นประธานหรือกรรมของอนุพากย์ และ 3) หน้าที่แทนกรรมรองและหน้าที่ประธานหรือกรรมของอนุพากย์ นอกจากนี้พบว่าอนุพากย์ “ที่ ซึ่ง อัน” สัมพันธ์ทางการขยายความกับประธานหรือกรรมของอนุพากย์ 23 ลักษณะ ในการวิเคราะห์คำแสดงและกรอบการก พบกรอบการก 60 กรอบและคำแสดงจำนวน 574 คำ คำแสดงเหล่านี้อาจจำแนกเป็น 3 ชนิด ได้แก่ คำแสดงชนิดแสดงสภาพ คำแสดงชนิดแสดงอาการ และคำแสดงชนิดแสดงการประสบ และอาจจำแนกคำแสดงตามกลุ่มขององค์ประกอบบังคับได้ 4 กลุ่ม ได้แก่ คำแสดงที่มีองค์ประกอบบังคับ 1 ตัว คำแสดงที่มีองค์ประกอบบังคับ 2 ตัว คำแสดงที่มีองค์ประกอบบังคับ 3 ตัว และคำแสดงที่มีองค์ประกอบบังคับ 4 ตัว สำหรับ ผลการทดสอบการบอกขอบเขตประโยคด้วยเครื่องคอมพิวเตอร์ โปรแกรม Unitex พบค่าความแม่นยำ (Precision) 68 เปอร์เซ็นต์และค่าความครบถ้วน (Recall) 73 เปอร์เซ็นต์