การปรับอัตลักษณ์ความเป็นแม่ในอุดมคติกับความเป็นจริง : ศึกษาเฉพาะกรณี สตรีวัยทำงานในกรุงเทพมหานคร

Abstract

จากการศึกษาเรื่องการปรับอัตลักษณ์ความเป็นแม่ในอุดมคติกับความเป็นจริง : ศึกษาเฉพาะกรณี สตรีวัยทำงานในกรุงเทพมหานคร มีวัตถุประสงค์ในการวิจัย ได้แก่ เพื่อศึกษากระบวนการความคิดและการพัฒนาอัตลักษณ์ความเป็นแม่ทั้งก่อนและหลังการคลอดบุตรและศึกษาเงื่อนไขทางสังคมและวัฒนธรรมที่มีผลต่อการแสดงอัตลักษณ์ความเป็นแม่ของสตรี วัยทำงานในกรุงเทพมหานคร การศึกษาในครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพมีวิธีการเก็บข้อมูลโดยการศึกษาจากเอกสาร รวมทั้งใช้การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก ซึ่งมีการสร้างแนวคำถามและใช้เครื่องมือ Photovoice การศึกษานี้คัดเลือกจากผู้เป็นแม่ทำงานในกรุงเทพมหานคร จำนวน 10 คน โดยใช้การวิเคราะห์ข้อมูลแบบอุปนัย ซึ่งมีการตีความและสร้างข้อสรุปจากปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้น ผลการศึกษาพบว่ากระบวนการความคิดและการพัฒนาอัตลักษณ์ความเป็นแม่ มีความซับซ้อน ไม่ชัดเจน และไม่มีระเบียบแบบแผนเป็นรูปแบบตายตัว ซึ่งอัตลักษณ์ความเป็นแม่ในผู้หญิงบางคนอาจเกิดจากการเรียนรู้ในวัยเด็กหรือขณะตั้งครรภ์ แต่เมื่อคลอดบุตรและ ได้ทำหน้าที่เป็นแม่แล้ว ผู้เป็นแม่กลับพบว่าตนเองต้องมีการปรับตัวจากเงื่อนไขทางสังคมและวัฒนธรรมในด้านต่างๆ ที่กระทบต่อการแสดงออกของอัตลักษณ์ความเป็นแม่ ได้แก่ พระราชบัญญัติคุ้มครองแรงงาน พ.ศ.2541 หรือกฎหมายลาคลอดและการกลับไปทำงานของ ผู้เป็นแม่ ซึ่งผู้หญิงอาจมีความขัดแย้งกันระหว่างการแสดงบทบาทการเป็นแม่และบทบาทการเป็นผู้หญิงทำงานที่ต่างก็เป็นบทบาทที่สำคัญทั้งสองบทบาท โดยความขัดแย้งนี้ทำให้บุคคลเกิดความคับข้องใจและทำให้เกิดความรู้สึกไม่ประสบความสำเร็จในชีวิต บุคคลจึงต้องมีการปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ของความเป็นแม่ ดังนั้นจึงพบว่าอัตลักษณ์ความเป็นแม่ที่แสดงออกได้ถูกปรับเปลี่ยนไปให้สอดคล้องกับบุคลิกภาพหรือความเป็นตัวตนที่มีอยู่แล้ว