ผลของการจัดกิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะที่มีต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล

Abstract

การวิจัยในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อพัฒนากิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะที่มีต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล 2) เพื่อศึกษาผลของการจัดกิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะที่มีต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล การวิจัยในครั้งนี้ดำเนินการวิจัยใน 2 พื้นที่ ภายใต้บริบทของชุมชนที่มีความแตกต่างทางด้านถิ่นฐานอาศัยของประชากร คือ ชุมชนเกาะกลาง เขตคลองเตย และภายใต้บริบทของชุมชนที่มีความแตกต่างกันทางด้านวัฒนธรรม คือ ชุมชนกุฎีจีน เขตธนบุรี โดยในแต่ละพื้นที่ใช้ระเบียบวิธีการวิจัยกึ่งทดลอง แบบทดลองกลุ่มเดียว จำนวน 43 คน สำหรับการดำเนินการวิจัยในครั้งนี้ใช้เวลา 8 วัน รวมทั้งสิ้น 60 ชั่วโมง ศึกษาถึงกระบวนการที่เกิดขึ้นภายในช่วงระยะเวลาการทดลองกิจกรรมและวัดผลภายหลังจากการทดลอง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แผนการจัดกิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะที่มีต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างการทดลอง คือ แบบสังเกตพฤติกรรมความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัย ร่วมกับเครื่องมิอที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลภายหลังการทดลอง คือ แบบวัดระดับสัมพันธภาพระหว่างบุคคลต่างวัย โดยแบ่งการวิเคราะห์ข้อมูลออกเป็น 2 ส่วนตามลักษณะของข้อมูล คือ การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณร่วมกับการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า 1. การพัฒนากิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะที่สอดคล้องต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคลต่างวัยที่มุ่งเน้นถึงการประสานความร่วมมือระหว่างวัยและการรวมกลุ่มทางสังคม นั้นประกอบด้วยองค์ประกอบ 8 ด้าน คือ 1) มีเนื้อหาที่สอดคล้องต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคล 2) ความแตกต่างระหว่างวัยไม่เป็นอุปสรรคในการเรียนรู้ 3) มีกระบวนการเรียนรู้ที่มุ่งเน้นถึงความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัย 4) การสร้างบรรยากาศแห่งสัมพันธภาพ 5) การสร้างความไว้วางใจต่อการเข้าร่วมเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม 6) กระตุ้นให้ผู้เรียนใช้ความร่วมมือในการแสวงหาความรู้ไปสู่การค้นพบคำตอบร่วมกัน 7) การเตรียมความพร้อมจากความร่วมมือในการเผชิญต่อปัญหา 8) การวิเคราะห์กระบวนการกลุ่มจากการสะท้อนความคิดเห็นร่วมกัน 2. ผลของการจัดกิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะที่มีต่อการเสริมสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคลจากการทดลองกิจกรรมในภาพรวมทั้ง 2 พื้นที่ พบว่า กิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนโดยใช้ความร่วมมือระหว่างบุคคลต่างวัยในกิจกรรมศิลปะส่งผลต่อระดับสัมพันธภาพระหว่างบุคคลต่างวัยของผู้เรียนกลุ่มทดลองในระดับที่มากที่สุด