การตายดี : มุมมองจากผู้สูงอายุไทยพุทธ

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหมายการตายดีที่มาจากมุมมองของผู้สูงอายุไทยพุทธ ใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพโดยเทคนิคการสนทนากลุ่ม (Focus group discussion) เป็นระเบียบวิธีวิจัย ผู้เข้าร่วมสนทนากลุ่มได้รับการคัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง ได้แก่ ผู้สูงอายุที่เป็นสมาชิกชมรมผู้สูงอายุจังหวัดพระนครศรีอยุธยา จำนวน 5 ชมรม รวม40 คน แบ่งเป็น 5 กลุ่ม ทำการสนทนากลุ่มมีการบันทึกเทปร่วมกับการสังเกตและการบันทึกภาคสนาม ทำการถอดเทปบทสนทนาจากการสนทนากลุ่มโดยการถอดข้อความแบบคำต่อคำ (Verbatim Transcription) และทำการวิเคราะห์ข้อมูลโดยการวิเคราะห์เนื้อหา (Content analysis) ผลการวิจัยนำเสนอตามวัตถุประสงค์การวิจัย ดังนี้ ผลการวิจัย พบว่า ความหมายการตายดีจากมุมมองของผู้สูงอายุไทยพุทธประกอบด้วย 3 ประเด็นหลัก ซึ่งได้แก่ 1) ตายอย่างสงบ เป็นการจากไปอย่างสงบเหมือนคนนอนหลับ จิตไม่ฟุ้งซ่าน รักษาใจให้เป็นปกติสามารถน้อมนำจิตใจให้สงบโดยการระลึกถึงสิ่งที่เป็นบุญเป็นกุศลที่ได้สร้างสมมา 2) ตายตามธรรมชาติ เป็นการตายตามอายุขัยหมดสภาพของสังขารร่างกายค่อยๆหมดไปตามธรรมชาติ ไม่ป่วยนานเป็นภาระให้ลูกหลานต้องมาดุแล ไม่ต้องทนทุกข์ทรมานด้วยการรั้งชีวิต ในยามที่จะจากไปมีลูกหลานห้อมล้อมเกิดการยอมรับต่อการจากไป และ 3) ตายอย่างหมดห่วง เป็นการตายที่หมดห่วงหลังจากมีการเตรียมความพร้อมในด้านต่างๆไว้แล้ว ทั้งในด้านเตรียมใจตนเอง เตรียมครอบครัว เตรียมทรัพย์สมบัติ และการเตรียมทำบุญสะสมบุญสะสมความดี จากผลการศึกษาครั้งนี้ทำให้เข้าใจเกี่ยวกับความหมายของการตายดีที่มาจากมุมมองของผู้สูงอายุไทยพุทธ โดยบุคลากรทางสุขภาพสามารถใช้ข้อค้นพบจากการศึกษาครั้งนี้เป็นข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาการดูแลผู้สูงอายุเมื่อเข้าสู่วาระสุดท้ายของชีวิตเพื่อให้เกิดการจากไปอย่างสงบตรงตามความต้องการของผู้สูงอายุ