ความหลากหลายทางชนิดและความชุกชุมของมดที่พื้นป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง อุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน

Abstract

การศึกษาความหลากหลายทางชนิดของมดที่พื้นที่ป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง อุทยานแห่งชาติศรีน่าน จังหวัดน่าน ภาคเหนือของประเทศไทย ระหว่างเดือนธันวาคม 2548 ถึง เดือนธันวาคม 2549 โดยการสำรวจและดักจับมดด้วยวิธีการจับด้วยปากคีบ การใช้ตะแกรงร่อนซากใบไม้ และการใช้กับดักหลุม ผลการศึกษาพบมดทั้งหมด 7 วงศ์ย่อย 41 สกุล 73 ชนิด 48 รูปแบบ สัณฐานที่ยังไม่สามารถวินิจฉัยได้ และพบมดชนิดที่พบครั้งแรกทางภาคเหนือของประเทศไทย 14 ชนิด จากการศึกษาดัชนีโครงสร้างชนิดทางนิเวศวิทยา พบว่า ค่าเฉลี่ยดัชนีความหลากหลายของมดที่ดักจับด้วยวิธีการใช้กับดักหลุม ในป่าเบญจพรรณมากกว่าป่าเต็งรังอย่างมีนัยสำคัญ (p ≤ 0.05) ในฤดูหนาวและฤดูร้อน ส่วนการใช้ตะแกรงร่อนซากใบไม้พบว่า ในป่าเบญจพรรณมีมากกว่าป่าเต็งรังอย่างมีนัยสำคัญ (p ≤ 0.05) ในฤดูร้อนและฤดูฝน เมื่อเปรียบเทียบใน 3 ฤดูกาลพบว่าในฤดูฝนมีค่าน้อยกว่าในฤดูหนาวและฤดูร้อนอย่างมีนัยสำคัญ (p ≤ 0.05) ค่าเฉลี่ยดัชนีความเด่นของมดในฤดูร้อนและฤดูฝน ไม่มีความแตกต่างกัน ระหว่างป่าเบญจพรรณ และป่าเต็งรัง ทั้งด้วยวิธีการใช้กับดักหลุม และวิธีการใช้ตะแกรงร่อนซากใบไม้ แต่พบว่าในฤดูหนาวป่าเต็งรังมีค่ามากว่าป่าเบญจพรรณอย่างมีนัยสำคัญ (p ≤ 0.05) นอกจากนี้การศึกษาขนาดประชากร Anoplolepsis gracilipes และ Odontoponera denticulata ซึ่งทั้ง 2 ชนิดเป็นมดที่พบเกือบจะทุกครั้งของทุกวีธีการศึกษาของทุกพื้นที่ที่ศึกษา และพบว่าการดักจับมดด้วยวิธีกับดักหลุม ในฤดูร้อนขนาดประชากรของมดทั้ง 2 ชนิด ในป่าเบญจพรรณมีค่าสูงกว่าในป่าเต็งรัง อย่างมีนัยสำคัญ (p ≤ 0.05) แต่ในฤดูหนาว พบว่า ขนาดประชากร Anoplolepsis gracilipes ไม่มีความแตกต่างกันระหว่างป่าทั้ง 2 ชนิด