วิเคราะห์แนวทางการพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่อง

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความหมาย หลักการ และเหตุผลของการพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่องของประเทศไทยและต่างประเทศ โดยวิธีวิจัยจากเอกสาร ค้นคว้า รวบรวมข้อมูลจากแหล่งต่าง ๆ เช่น ตำรา บทความ แล้วทำการวิเคราะห์ปัญหา อุปสรรคของการพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่องของประเทศไทย เพื่อหาแนวทางแก้ไขปรับปรุงกฎหมายที่เหมาะสมต่อไป สภาพปัญหาสำคัญประการหนึ่งของการพิจารณาคดีของศาลไทย คือ การนั่งพิจารณาคดีไม่ครบองค์คณะและขาดความต่อเนื่อง การพิจารณาคดีใช้ระบบการนั่งพิจารณาแบบเป็นคราว ๆ (Piece-meal Trial) แต่ละคดีจะเว้นระยะห่างแต่ละนัดประมาณ 1-2 เดือน ทำให้การพิจารณาคดีต้องใช้เวลานานหลายปี ผู้พิพากษาขาดความต่อเนื่องในการรับฟังข้อเท็จจริง คดีส่วนใหญ่จะมีการสับเปลี่ยนผู้พิพากษาหลายคนกว่าจะพิพากษาคดีเสร็จ ผู้พิพากษาที่เข้ามารับคดีต้องใช้เวลาศึกษาข้อเท็จจริงจากสำนวนคดีที่ผู้อื่นทำไว้ก่อน ทั้งมิได้เห็นอากัปกิริยาของพยานที่เบิกความไปแล้ว ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการรับฟังและชั่งน้ำหนักพยานหลักฐาน การเปลี่ยนแปลงระบบการนั่งพิจารณาคดีแบบเป็นคราว ๆ สู่ระบบการนั่งพิจารณาคดีต่อเนื่อง (Continuous Trial) รวมทั้งการปรับระบบงานศาลและวิธีดำเนินกระบวนพิจารณาในศาลชั้นต้นหลายประการเพื่อรองรับการเข้าสู่ระบบดังกล่าวนั้น ถือเป็นนวัตกรรมใหม่ในการดำเนินกระบวนพิจารณา ในศาลไทย ทั้งนี้ มุ่งประสงค์ให้องค์คณะผู้พิพากษาได้เห็นและรับฟังพยานหลักฐานตั้งแต่ต้นจนเสร็จการพิจารณาและวินิจฉัยชี้ขาดคดีด้วยตนเอง องค์คณะผู้พิพากษาที่พิจารณาและพิพากษาคดีเป็นชุดเดียวกันส่งผลให้การพิจารณาพิพากษาศดีมีประสิทธิภาพ ตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแห่ง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 สำหรับการปรับเข้าสู่ระบบการนั่งพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่อง จากการศึกษาวิจัยพบว่า นอกจากการบังคับใช้กฎหมายและมาตรการต่าง ๆ ที่มีอยู่แล้ว การแก้ไขปรับปรุงกฎหมาย มาตรการทางกฎหมาย และระเบียบปฏิบัติ โดยการนำกระบวนพิจารณาคดีและ แนวปฏิบัติของการพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่องในต่างประเทศมาประยุกต์ใช้ ให้สอดคล้องกับแนวทางการนั่งพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่องของศาลไทย อันทำให้การนั่งพิจารณาคดีอาญาต่อเนื่องสัมฤทธิ์ผลและมีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น