ผลกระทบของสาร thiamethoxam, fipronil และ imidacloprid ที่มีต่ออัตราการตายของแมลงหางดีด (Collembola: Entomobryidae)

Abstract

แมลงหางดีด (Collembola) เป็นสัตว์ในดินซึ่งมีบทบาทสำคัญต่อระบบนิเวศในดิน เช่น ช่วยเร่งการสลายตัวของสารอาหารและแร่ธาตุ เพิ่มความชื้นและเร่งการหมักเศษซากอินทรีย์รวมทั้งทำให้เกิดการหมุนเวียนของแร่ธาตุในดิน เป็นต้น การใช้สารเคมีทางการเกษตร เช่น สารฆ่าเชื้อรา (fungicide) สารฆ่าแมลง (insecticide) เป็นต้น ส่งผลกระทบต่อสัตว์ในดินซึ่งไม่ใช่สิ่งมีชีวิตเป้าหมาย (non-target species) ซึ่งหนึ่งในนั้นคือการใช้สารกำจัดแมลงศัตรูพืชประเภทดูดซึม (systemic insecticide) ได้แก่ สาร fipronil ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม phenlypyrazole และสาร imidacloprid และ thiamethoxam ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม neonicotiniods ซึ่งในปัจจุบันยังมีการศึกษาผลกระทบที่เกิดจากสารทั้งสามชนิดต่อสัตว์ในดินไม่มากนัก ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบของสารทั้งสามชนิดที่ความเข้มข้นแตกต่างกันต่ออัตราการตายของแมลงหางดีดวงศ์ Entomobryidae โดยทำการหาความเข้มข้นของแต่ละสารที่ทำให้แมลงหางดีดตายเป็นจำนวนครึ่งหนึ่ง (LC₅₀) ที่เวลา 24, 48 และ 72 ชั่วโมง จากการทดลองพบว่าสาร fipronil มีค่า LC₅₀ ที่ 24, 48 และ 72 ชั่วโมง เท่ากับ 0.04, 0.005 และ 0.0006 โมลาร์ ตามลำดับ สาร imidacloprid มีค่า LC₅₀ ที่ 24, 48 และ 72 ชั่วโมง เท่ากับ 0.17, 0.04 และ 0.008 โมลาร์ ตามลำดับ สาร thiamethoxam มีค่า LC₅₀ ที่ 24, 48 และ 72 ชั่วโมง เท่ากับ 0.62, 0.08 และ 0.05 โมลาร์ ตามลำดับ จากผลการศึกษาพบว่าสารทั้งสามชนิดไม่ส่งผลต่ออัตราการตายของแมลงหางดีดที่ 24, 48 และ 72 ชั่วโมง เนื่องจากค่า LC₅₀ ของสารทั้งสามชนิดมีค่าสูงเกินกว่าค่ามาตรฐานที่ใช้จริงในภาคเกษตรกรรมนั้นคือ 0.0002 โมลาร์ อย่างไรก็ตามเนื่องจากการศึกษานี้เป็นการศึกษาผลกระทบต่ออัตราการตายของแมลงหางดีดในระยะสั้น ทำให้ไม่สามารถอภิปรายถึงผลกระทบในระยะยาวของสารทั้งสามชนิดต่อแมลงหางดีดได้จึงต้องทำการศึกษาเพิ่มเติมต่อไปในอนาคต