Abstract:
เหตุการณ์ฝนที่เกิดขึ้นในกรุงเทพมหานคร มีลักษณะการกระจายของปริมาณน้ำฝนแตกต่างกันตามพื้นที่และเวลา ส่งผลกระทบโดยตรงต่อการระบายน้ำออกจากพื้นที่ ทำให้บางพื้นที่เกิดน้ำท่วมขัง ดังนั้นหากสามารถทราบลักษณะการกระจายของฝนในพื้นที่และเวลาได้ทันเหตุการณ์ขณะที่ฝนกำลังตก จะทำให้สามารถใช้เป็นข้อมูลประกอบการตัดสินใจดำเนินการระบายน้ำได้อย่างเหมาะสม รวมถึงการวางแผนและออกแบบระบบระบายน้ำในเขตชุมชนเมืองให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ในการศึกษานี้ มีการประยุกต์ใช้ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์ทำการจัดสร้างแผนที่เส้นชั้นน้ำฝนในพื้นที่กรุงเทพมหานคร ครอบคลุมพื้นที่ 3,750 ตารางกิโลเมตร ใช้ข้อมูลปริมาณน้ำฝนจากสถานีวัดน้ำฝนทั้งหมด 215 สถานี แบ่งเป็นสถานีวัดน้ำฝนแบบอัตโนมัติ 56 สถานีและสถานีวัดน้ำฝนแบบธรรมดา 159 สถานี โดยเลือกใช้เหตุการณ์ฝนที่มีความลึกน้ำฝนไม่น้อยกว่า 30 มิลลิเมตร ในช่วงปี พ.ศ. 2540-2544 จำนวน 42 เหตุการณ์ ในการจัดสร้างแผนที่เส้นชั้นน้ำฝนมีการแปลงข้อมูลปริมาณน้ำฝนรายวันให้เป็นข้อมูลปริมาณน้ำฝนราย 15 นาที โดยใช้รูปแบบของการกระจายของฝนราย 15 นาที ของสถานีวัดน้ำฝนแบบอัตโนมัติที่อยู่ใกล้เคียง จะได้แผนที่เส้นชั้นน้ำฝนราย 15 นาที เป็นจำนวนรวม 415 แผนที่ ได้นำแผนที่เส้นชั้นนำฝนของเหตุการณ์ฝนทั้ง 42 เหตุการณ์ มาวิเคราะห์ลักษณะของฝนที่ตกได้ในด้านตำแหน่งของจุดศูนย์กลาง การเคลื่อนตัวขนาด และการกระจายของฝนตามพื้นที่และเวลา ผลการวิเคราะห์ลักษณะของฝนทั้ง 42 เหตุการณ์พบว่า ฝนส่วนใหญ่มีจำนวนจุดศูนย์กลาง 1 แห่ง คิดเป็น 50% และมีเหตุการณ์ฝนที่มีการเคลื่อนตัวคิดเป็น 40% ของจำนวนเหตุการณ์ฝนทั้งหมด โดยมีลักษณะการเคลื่อนตัวแบบเส้นตรงเป็นส่วนใหญ่และมีการเคลื่อนตัวไปทางทิศใต้ โดยส่วนใหญ่ฝนตกเวลา 18.00-24.00 น. ตกนาน 1-3 ชั่วโมง พื้นที่ฝนตก 350-2,600 ตารางกิโลเมตร ความลึกน้ำฝนเฉลี่ยทั่วพื้นที่ 10-30 มิลลิเมตร และปริมาณน้ำฝน 8-44 ล้านลูกบาศก์เมตร นอกจากนี้ได้สร้างและวิเคราะห์กราฟการกระจายของความลึกน้ำฝนเทียบกับเวลาเป็นรายสถานีและเฉลี่ยทั่วพื้นที่ พร้อมทั้งกราฟความสัมพันธ์ระหว่างความลึกน้ำฝน-พื้นที่-ช่วงเวลา
