การวิเคราห์ปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างผู้ผลิตในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ของประเทศไทย

Abstract

วิเคราะห์ลักษณะโครงสร้างตลาดและพฤติกรรมการแข่งขันโดยรวม วิเคราะห์ลักษณะการกระจุกตัว และวิเคราะห์ปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างผู้ผลิต ในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ของประเทศไทย ในการวิเคราะห์ลักษณะโครงสร้างตลาดและพฤติกรรมการแข่งขันโดยรวม ผู้เขียนได้วิเคราะห์โดยใช้ทฤษฎีตลาดผู้ขายน้อยราย และในการวิเคราะห์ลักษณะการกระจุกตัวได้ใช้ดัชนีวัดการกระจุกตัว การวิเคราะห์ 2 ส่วนนี้วิเคราะห์ในช่วงปี พ.ศ. 2537-2543 ส่วนการวิเคราะห์ปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างผู้ผลิตของอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ ได้วิเคราะห์โดยใช้แบบจำลองทางเศรษฐมิติ โดยใช้ข้อมูลในช่วงปี พ.ศ. 2541-2543 การวิเคราะห์ปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างผู้ผลิตในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์นี้ ได้วิเคราะห์ในรูปปูนเม็ด และได้แบ่งบริษัทปูนซีเมนต์ออกเป็น 2 กลุ่มตามปริมาณการจำหน่ายปูนเม็ดของแต่ละบริษัท ซึ่งสามารถแบ่งออกเป็นกลุ่มบริษัทขนาดใหญ่และกลุ่มบริษัทขนาดเล็ก จากนั้นวิเคราะห์โดยใช้ข้อมูลรวมทั้งที่เป็นอนุกรมเวลาและภาคตัดขวาง ผลการศึกษาสรุปได้ว่าอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์มีโครงสร้างตลาดแบบผู้ขายน้อยราย ทั้งก่อนและหลังการเปลี่ยนแปลงระบบอัตราแลกเปลี่ยน แต่ทว่าภายหลังการเปลี่ยนแปลงระบบอัตราแลกเปลี่ยนการกระจุกตัว ของอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ลดลง ซึ่งแสดงให้เห็นว่า อุตสาหกรรมนี้มีแนวโน้มที่จะมีการแข่งขันกันมากขึ้น ส่วนการวิเคราะห์ปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างผู้ผลิตในอุตสาหกรรมปูนซีเมนต์ชี้ให้เห็นว่า อุตสาหกรรมปูนซีเมนต์เป็นอุตสาหกรรมที่มีปฏิกิริยาโต้ตอบ ต่อการเปลี่ยนแปลงปริมาณการจำหน่ายปูนเม็ดจากบริษัทคู่แข่งขัน ทั้งที่อยู่ในกลุ่มเดียวกันและคนละกลุ่ม โดยลักษณะของความขึ้นแก่กันมีทั้งแบบที่ไม่มีการโต้ตอบกันอย่างรุนแรง (เมื่อบริษัทขนาดเล็กได้เพิ่มปริมาณการจำหน่ายปูนเม็ด กลุ่มบริษัทขนาดใหญ่จะยอมให้สัดส่วนปริมาณการจำหน่ายปูนเม็ดของตนลดลง) และแบบที่มีการโต้ตอบกันอย่างรุนแรง (เมื่อบริษัทขนาดใหญ่ได้เพิ่มปริมาณการจำหน่ายปูนเม็ด ทั้งกลุ่มบริษัทขนาดใหญ่และกลุ่มบริษัทขนาดเล็ก จะไม่ยอมให้สัดส่วนปริมาณการจำหน่ายปูนเม็ดของตนลดลง) นอกจากนี้ลักษณะของปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างผู้ผลิตที่เกิดขึ้นในอุตสาหกรรมนี้ ยังแสดงให้เห็นถึงอำนาจทางการตลาดที่มีสูงมากของผู้ผลิตรายใหญ่