Abstract:
การศึกษาครั้งนี้มีจุดมุ่งหมาย เพื่อศึกษาถึงความคุ้มทุนทางเศรษฐศาสตร์ในการจัดทำมาตรฐานระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม ISO 14001 ของโรงงานอุตสาหกรรมน้ำยางขั้นขนาดกลางและขนาดเล็กในจังหวัดสุราษฎร์ธานี โดยการวิเคราะห์การลงทุนส่วนเพิ่มจากการจัดทำมาตรฐาน ISO 14001 ซึ่งเป็นการวิเคราะห์ต้นทุนและผลตอบแทนที่เกิดขึ้นภายในโรงงานและชุมชนที่อยู่ใกล้เคียงโรงงาน ผลการศึกษาพบว่า การจัดทำมาตรฐาน ISO 14001 ไม่ได้มีผลต่อปริมาณน้ำยางข้นที่ขายได้ ดังนั้นผลตอบแทนที่เกิดขึ้นจากการจัดทำ ISO 14001 จึงมีแต่ผลตอบแทนที่เกิดขึ้นจากการประหยัดทรัพยากรภายในโรงงานโดยเรียงลำดับจากมากไปหาน้อยดังนี้ การลดปริมาณสูญเสียของเนื้อยางรวม การประหยัดค่าไฟฟ้าที่ใช้ในโรงงาน การประหยัดสารเคมีที่ใช้ในการผลิต และการลดเบี้ยประกันของโรงงาน ส่วนในกรณีของต้นทุนนั้นได้แก่ค่าใช้จ่ายในการจัดทำเอกสารและอุปกรณ์และสิ่งก่อสร้าง ค่ใช้จ่ายในการตรวจเฝ้าระวังมลภาวะที่เกิดจากโรงงาน ค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาระบบควบคุมปัญหาสิ่งแวดล้อมที่เกิดจากโรงงาน ค่าใช้จ่ายในการขอใบรับรองระบบการจัดการ ISO 14001 และค่าใช้จ่ายในการอบรมบุคลากร ส่วนในกรณีของชุมชนที่อยู่ใกล้เคียงกับโรงงานจะมีผลตอบแทนที่เกิดขึ้นจากการที่โรงงานได้จัดทำมาตรฐาน ISO 14001 โดยเรียงลำดับจากมากไปหาน้อยคือ การลดค่าใช้จ่ายในการซื้อน้ำและสัตว์น้ำ ผลผลิตทางเกษตรกรรมที่เพิ่มขึ้น การประหยัดค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างหรือจัดหาอุปกรณ์เพื่อป้องกันผลกระทบของมลภาวะจากโรงงาน และการประหยัดค่าใช้จ่ายในการรักษาพยาบาล ส่วนต้นทุนของชุมชนคือ ผลตอบแทนในการประกอบอาชีพรับจ้างที่ชุมชนได้สูญเสียไปเมื่อชาวบ้านในชุมชนกับกลับมาประกอบอาชีพเกษตรกรรมดังเดิม เมื่อพิจารณาต้นทุนและผลตอบแทนที่เกิดขึ้นพบว่าในระยะเวลา 3 ปี ที่ได้มีการจัดทำ ISO 14001 มีความคุ้มทุนเกิดขึ้นในอุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดเล็ก โดยสัดส่วนผลตอบแทนต่อต้นทุนสำหรับโรงงานโดยเฉลี่ยจะเท่ากับ 2.135 และสัดส่วนผลตอบแทนต่อต้นทุนเฉลี่ยสำหรับโรงงานและชุมชนเท่ากับ 2.406
