ปัญหาข้อกฎหมายเกี่ยวกับความรับผิดของลูกหนี้ร่วม : ศึกษาเฉพาะกรณีกฎหมายตั๋วเงิน

Abstract

การที่ลูกหนี้หลายคนต้องรับผิดในมูลหนี้ที่เป็นหนี้ร่วมนั้น โดยเจ้าหนี้มีสิทธิเรียกร้องเอาจากลูกหนี้ คนหนึ่งคนใดก็ได้โดยสิ้นเชิง ไม่ทำให้ลูกหนี้หลายคนเหล่านั้นเป็นลูกหนี้ร่วมหรือที่เรียกว่ากันว่า Joint debtor เสมอไป การจะทำให้ลูกหนี้หลายคนมีฐานะเป็นลูกหนี้ร่วมหรือไม่ ต้องพิจารณาจากหลักเกณฑ์ ความรับผิดและความสัมพันธ์ของลูกหนี้ต่อเจ้าหนี้ และความรับผิดในระหว่างลูกหนี้ด้วยกันเองของ ลูกหนี้ร่วมตามหลักทั่วไป สัญญาตั๋วเงินเป็นสัญญาชนิดหนึ่งที่อาจมีลูกหนี้ได้หลายคน และลูกหนี้ หลายคนตามสัญญาตั๋วเงินเหล่านี้ ต้องร่วมกันรับผิดต่อเจ้าหนี้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 967 แต่เนื่องจากการที่ตั๋วเงินเป็นตราสารเปลี่ยนมืออ้นเกิดจากแนวคิดและทฤษฎีที่แตกต่าง จากหลักสัญญาโดยทั่วไป ทำให้สิทธิ หน้าที่ และความรับผิดของลูกหนี้หลายคน ตามกฎหมายตั๋วเงินนั้น แตกต่างจากลูกหนี้ร่วมตามหลักทั่วไป จากการศึกษาวิเคราะห์หลักกฎหมายและปัญหาทางกฎหมาย พบว่าการกำหนดให้ลูกหนี้ในฐานะต่างๆตามสัญญาตั๋วเงินร่วมกันรับผิดต่อผู้ทรง โดยที่ผู้ทรง(เจ้าหนี้)สามารถเรียกร้องเอาจากลูกหนี้คนใดก็ได้และลูกหนี้หลายคน ดังกล่าวต้องร่วมกันรับผิดต่อผู้ทรง จนกว่าจะได้รับชำระหนี้จนสิ้นเชิง (มาตรา 967) มีเพียงลักษณะของการรับผิดร่วมกันหรือที่เรียกว่า Joint liable เท่านั้น มิใช่มีฐานะเป็นลูกหนี้ร่วม ความรับผิดของลูกหนี้หลายคนตามกฎหมายตั๋วเงินที่มี ต่อเจ้าหนี้หรือที่มีต่อลูกหนี้ด้วยกันเองมีความแตก ต่างไปจากความรับผิดในเรื่องลูกหนี้ร่วม การนำเรื่อง ลูกหนี้ร่วมตามหลักทั่วไปมาใช้บังคับกับความรับผิดของลูกหนี้หลายคนตามกฎหมายตั๋วเงินในกรณีที่ กฎหมายลักษณะตั๋วเงินไม่ได้บัญญัติไว้ โดยเฉพาะย่อมทำให้ไม่สอดคล้องกับเจตนารมณ์และไม่เหมาะสมกับความมุ่งหมายของความเป็นตราสารเปลี่ยนมือ จึงไม่อาจนำเรื่องลูกหนี้ร่วมตามหลักทั่วไปมาใช้บังคับ แก่กรณีได้ จึงขอเสนอแนะความคิดเห็นดังนี้ โดยทั่วไปบทบัญญัติในกฎหมายลักษณะตั๋วเงินของ ประเทศไทยที่มีอยู่ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มีเพียงพอและเหมาะสม แม้ในบางกรณี กฎหมายลักษณะตั๋วเงินจะไม่ได้บัญญัติในความสัมพันธ์ของลูกหนี้หลายคนตามกฎหมายตั๋วเงินไว้ โดยชัดแจ้งก็ตามแต่ก็ก็ยังคงอยู่ภายใต้หลักกฎหมายลักษณะตั๋วเงิน จึงไม่จำเป็นที่จะต้องเพิ่มบทบัญญัติ กฎหมายลักษณะตั๋วเงินแต่อย่างใด เพราะย่อมสามารถพิจารณาถึงความรับผิดของบุคคลที่เข้ามาผูกพัน ตามเนื้อความในตั๋วเงินจากความรับผิดตามรับผิดตามฐานะและเป็นความรับผิดตามลำดับที่เรียกว่าสิทธิ ไล่เบี้ย (มาตรา 967 วรรคสาม) อันเป็นหลักพื้นฐานของความรับผิดของลูกหนี้ตามกฎหมายตั๋วเงิน อย่างไรก็ตามมีเพียงบางกรณีเท่านั้นที่ลูกหนี้หลายคนตามกฎหมายตั๋วเงินนั้นไม่อาจนำหลักสิทธิไล่เบี้ย มาใช้บังคับได้เนื่องจากไม่ได้มีความรับผิดในลำดับก่อนหลังกันในลักษณะความรับผิดของลูกหนี้ หลายคนตามกฎหมายตั๋วเงินที่อยู่บนพื้นฐานสิทธิไล่เบี้ย แต่ต่างต้องรับผิดในลำดับเดียวกัน นั่นคือในเรื่องผู้รับอาวัลหลายคนหรือผู้รับรองเพื่อสอดเข้าแก้หน้าหลายคนเข้ารับอาวัลหรือเข้าแก้หน้าลูกหนี้ ตามตั๋วเงินคนเดียวกัน กรณีดังกล่าวผู้เขียนเห็นว่ามาตรา 940 ได้บัญญัติเรื่องการไล่เบี้ยของผู้รับอาวัล ได้โดยชัดเจนแล้ว จึงมิควรให้ลูกหนี้เหล่านี้ไล่เบี้ยระหว่างกันเองได้ มิฉะนั้นจะทำให้ขัดต่อหลัก ความรับผิดของกฎหมายตั๋วเงิน การที่ศาลฎีกาปรับใช้กฎหมายเรื่องลูกหนี้ร่วมในกรณีดังกล่าวจึงไม่น่า จะถูกต้องตามหลักทฤษฎีของกฎหมายบตั๋วเงิน